Bokashi maakt van je keukenafval een wondergroeimiddel

AVONTUURLIJK TUINIEREN * Bokashi wint langzaam aan populariteit. Wat is het eigenlijk? Een wondermiddel voor je planten en je composthoop, gemaakt van je keukenafval. Past dus helemaal in de afvalvrije leefstijl. In deze blog leg ik uit hoe het werkt.

In de trend van afvalvrij huishouden, voedselverspillingsvrij leven, én een tuin en huishouden zonder groene kliko, is bokashi maken een welkome aanvulling om van etensresten en snij-afval uit de keuken waardevol materiaal te maken voor je tuin of potten.

Bokashi is uitgevonden door de Japanse professor Teruo Higa. Hij ontdekte dat je goede bacteriën activeert door het toedienen van effectieve micro-organismen (EM), een samenstelling van gisten en melkzuurbacteriën die in de vrije natuur voorkomen. Door een fermentatieproces van groenafval met EM leven goede bacteriën op en worden schadelijke bacteriën onderdrukt.

Het is vooral een bodemverbeteraar, waar compost wordt gezien als plantvoeding.

Bokashi in de landbouw

Bokashi wordt inmiddels ook toegepast in de professionele land- en tuinbouw, zodat er minder of geen chemische meststoffen meer nodig zijn. In Friesland gebruikt het waterschap slootmaaisel om bokashi mee te maken. Na fermentatie is het materiaal beschikbaar voor Friese boeren die het gebruiken bij hun teelt. Deze kringloop heeft meerdere voordelen. Het scheelt het waterschap kosten, past bij de (lokale) kringloopgedachte, stimuleert het bodemleven (wormen en micro-organismen) én verbetert de structuur en de waterhuishouding van de bodem (bron: Nieuwe Oogst).

In Overijssel verwerkt het bedrijf Jansen Wijhe als eerste op grote schaal bokashi voor vooral grootverbruik door gemeenten en hoveniers. Het helpt onkruid te onderdrukken en doet door bodemverbetering planten beter groeien. Dat scheelt enorm in kosten qua onderhoud en plantaanschaf.

Bokashi thuis: afvalvrije trend

Bokashi kun je ook in je eigen keuken maken, gewoon met je eigen gft-afval. In het kader van de no waste lifestyle is het een ideale manier om je eigen keukenresten nuttig te hergebruiken. Het handige is dat ook restjes gekookt voedsel erin kunnen, iets wat je niet op de composthoop kunt gooien.

Ik heb inmiddels een gloednieuw bokashi-systeem van Agriton gekregen, met twee emmers van 16 liter inhoud, gemaakt van gerecyclede materialen. In die emmer hangt onderin een zeef waardoor vocht kan sijpelen naar het lekbak-gedeelte. In het pakket zit verder een ‘aanstampertje’, een maatbeker, een tapbakje en een zak zemelen die zijn doordrenkt met EM: de bokashi-starter vol melkzuurbacteriën, gisten en andere micro-organismen.

Zo maak je zelf bokashi

Na elke laag fijngeknipt keukenafval strooi je met de maatbeker ongeveer 20 gram EM-zemelen.
Je stampt het spul aan.
Je sluit het deksel.
De micro-organismen in de zemelen fermenteren het afval, maar behouden de mineralen en vitaminen en andere voedzame stoffen. Dat fermenteringsproces ruik je: het gaat zuurzoet geuren, maar niet stinken en het trekt ook geen ongedierte of akelige insecten aan.
Elke 3 tot 5 dagen kun je vocht aftappen met het kraantje.
Als de emmer vol is, houd je deze 2 weken gesloten om daarna de inhoud te verwerken. Het afval blijft lijken op de oorspronkelijke staat en is dus géén compost geworden. Sommige mensen hebben twee emmers tegelijkertijd ‘in proces’ zodat je kunt blijven wisselen.
Spoel de emmer schoon met gewoon water en begin opnieuw.

Dit doe je met het vocht

Aanlengen met water in een gieter als plantvoeding voor tuin- en kamerplanten en zaailingen (1 deciliter op 10 liter voor een wekelijkse gietbeurt en op 20 liter voor een dagelijkse gietbeurt).
Gebruiken als compostversneller.
Door de gootsteen gieten voor het fris houden van de afvoer, bokashi werkt namelijk ook ontsmettend.

Dit doe je met het groenafval

Over je composthoop uitstrooien, dat bespoedigt het afbraakproces.
Rond je groentenplanten uitstrooien als mulch, leg er dan wel nog wat stro, bladeren of hooi overheen.
Verwerken in een grote plantenpot als middenlaag tussen potgrond.
Verder verwerken tot potgrond in een jord fabrik
Inkuilen om het verder te laten composteren tot een fijner materiaal.

Tips

Knip en snijd je keukenafval klein, dat fermenteert beter.
Stop de starter/EM-vezel in een afgesloten bak, of rol de rand van de geopende zak om en zet ‘m vast met een knijper, want het kan nogal geuren. De een noemt dat heerlijk ‘sinaasappelig’, de ander vindt dat te poëtisch omschreven 😉
Giet het vocht eventueel in een flesje om het later te gebruiken, bewaar het in de koelkast (niet te lang, gebruik het wel binnen een week of 2) of doe het cadeau met een leuk etiket, bij een bosje bloemen of een zelfgekweekt plantje of stek.
Volg voor alle ins en outs de online workshop Bokashi maken via De Tuinschool.