Een sedumdak op de schuur voor nog meer groen

VAN TEGELTUIN NAAR JUNGLE * Waar ik mijn tuin kan vergroenen, doe ik het. Dus ook op het dak van de schuur waar ik elke ochtend op uitkijk als ik de gordijnen opendoe. Een sedumdak leek me wel wat, maar ik had geen idee wat daarbij komt kijken. Gelukkig kreeg ik materiaal en hulp.

Met een groen dak haal je een natuurlijk isolatiesysteem in huis, vooral bij platte daken zonder sedum loopt de temperatuur op een warme zomerdag al snel op tot 60 à 70 °C. Met een groen dak blijft de temperatuur stabiel (37 °C) door sedumplanten die de hitte verdampen of eruit ‘zweten’. In de winter beschermt de dikke beplantingslaag van het groendak tegen de kou.

Nou is dat isolerende effect voor mijn schuur niet direct van belang, voor mij gaat het over zoveel mogelijk vergroenen op de plekken waar dit mogelijk is. En wat een resultaat: na een week zag ik er al honingbijen en koolwitjes op. Vanaf het schuurdak van de achterburen kon ik nog even kijken hoe het vanaf daar oogde, en vanuit de tuin zie ik een rand bloeiend groen, dat gelijk een zoveel fijner gevoel geeft.

Eén ochtend

In één ochtend had ik een groen schuurdak. Tuincollega en ecohovenier Ramon Gadellaa van Vitamine Groen hielp mee met het proces, of: deed het grootste deel van het werk. Hulp is nodig, want er moet flink wat materiaal dat dak opgetild, hoewel je dat zou kunnen oplossen door het spul in emmers omhoog te takelen.

Materialen voor een sedumdak

Je hebt nodig aan materiaal en gereedschap:

• Pakket voor een sedumdak
• Bladvanger/bolrooster (bouwmarkt)
• Hoge ladder
• Stanleymes om de 3 lagen op maat te snijden*
• Broodmes om sedummatten te snijden*
• Schaar
• Meetlint/rolmaat
• Eventueel emmers om substraat en kiezels in kleinere hoeveelheden het dak op te krijgen

* Kijk uit dat je niet met het brood- of stanleymes door het dakleer prikt, want dan heb je een probleem, daarom gebruiken de profs haakse mesjes.

Van het bedrijf Groendaktotaal kreeg ik een sedumdakpakket cadeau om dit project te kunnen uitvoeren. Voor mij is het fijn dit zo te doen: ik kan experimenteren, fouten maken, ideeën krijgen tijdens het proces en erover schrijven/laten zien hoe het werkt aan lezers en volgers.

In het pakket voor het sedumdak trof ik:

• Ondervlies (wit)
• Noppenlaag
• Topvlies (antiworteldoek/deken)
• Grind
• Substraat (aarde met lava en puimsteen)
• Sedummatten (je kunt verschillende varianten kiezen, ook een wilde bloemenmat)

Maar allereerst: draagvermogen van je dak berekenen

Wil je een groen dak, dan zul je de constructie moeten laten checken door een aannemer of bouwbedrijf. In het geval van Groendaktotaal kan ook hun eigen constructeur een berekening doen, daarvoor moet je bouwtekeningen sturen en/of de maten van de draagbalken. Ik heb e.e.a. voorgelegd aan een bouwkundige van het biodiversiteitsteam uit mijn dorp en Ramon die het dak mee hielp aanleggen heeft ook meegerekend. Het gaat om de afstand van de draagbalken en de dikte van de draagbalken.

Minimale balkmaatoverspanning van (muur tot muur ) om een groendak te kunnen dragen:

• 2 meter overspanning > 3,8 cm dik en 14,5 cm hoog
• 2,5 meter overspanning > 5,8 cm dik en 14,5 cm hoog
• 3 meter overspanning > 5,8 cm dik en 17 cm hoog
• 3,5 meter overspanning > 5,8 cm dik en 19,50 cm hoog

De overspanning is bij mijn dak circa 2,8 meter. Het voordeel van mijn dak is dat de balken dicht op elkaar liggen. De maximale afstand mag 61 centimeter zijn en bij mijn plafond is dat 44 centimeter, ook de hoogte en breedte van de balk is van belang. Die van mij zijn 15 centimeter met een breedte van 5 centimeter. Dat klopt zo’n beetje met het schema.

CHECK Uiteraard moet je bestaande dakbedekking in orde zijn, dus geen scheuren vertonen of al lekkages geven.

Zo leg je het sedumdak aan

Aangezien Ramon pas op maandag kwam en ik op de woensdag ervoor alles al geleverd kreeg, heb ik alle matten op aanraden van de leverancier uitgerold, want ze mogen niet te lang op elkaar liggen: de planten raken dan verdrukt en verstikt. Gevolg was dat het fietsengangetje vol materiaal stond (sorry buren) en een tuin waar op alle plekken die ik maar kon bedenken een sedummat lag. Dus dat was éven een paar dagen hinkstapsprong naar de schuur.

1. Bladvanger / boldraadrooster

Voor het tegengaan van verstoppingen kun je een boldraadrooster of een bladvanger in het gat voor de regenpijp klikken. Hierdoor zullen eventueel loskomende steentjes en blaadjes tegengehouden worden. Deze producten zijn in de reguliere bouwmarkt te koop.

2. Witte deken

Leg de witte vliesdeken op het dak. Knip het stukje rond het boldraadrooster vrij.

3. Zwart noppenfolie

Met de noppen naar beneden rol je deze laag uit. Snijd het stukje rond het boldraadrooster vrij. Hou het folie 10 centimeter vrij van de kanten.

3. Antiworteldoek

Wij kregen een klassiek antiworteldoek van geweven zwart plastic geleverd, soms is dit een zwart-witte dunne ‘deken’ (die je met de witte zijde naar boven moet leggen). Hou het doek 10 centimeter vrij van de kanten.

PRAKTIJK-LEARNING: Ik had zelf liever de vliesdeken van geperste textielrestanten gehad, want dat had minder plastic betekend.

4. Substraat verdelen

Verdeel de zakken grond, oftewel substraat. Dit bestaat uit grond, puimsteen en lavagruis. Hou het 10 centimeter vrij van de kanten.

5. Grindrand uitstrooien

Rondom strooi je de opengehouden rand van 10 centimeter helemaal vol grind.

6. Aanbrengen sedummatten

Sedummatten bestaan uit een dichte mix van verschillende soorten vetplanten.

• Ze bloeien langdurig en aantrekkelijk voor insecten zoals bijen en vlinders.
• De planten zijn bestand tegen de huidige Nederlandse weersomstandigheden, dus van fikse buien tot langdurige droogte.
• Zorgen voor een isolerende werking bij heet en koud weer, bij hitte kan dat 4 graden schelen.
• Dempen geluid.
• Vergen nauwelijks onderhoud.
• Beschermt je dak tegen Uv-straling waardoor het langer meegaat.
• Je ontlast de afvoer en het riool (en voorkomt wateroverlast) doordat het groen water opzuigt.

Het beleggen van een dak met sedum noemen ze een ‘extensieve daktuin’, in tegenstelling tot een intensief dakterras waar je echt een leefruimte van maakt met bomen, struiken en zitjes.

De eerste 4 weken na aanleg moet het sedumdak iedere week water krijgen, met regen of door te sproeien. Daarna hoeft dat alleen nog bij extreme droogte. Aangezien het regende tijdens de aanleg en het komende dagen ook nog gaat regenen, lijkt het me nu goed gaan. Anders is het handig om een poosje een zwenksproeier midden op het dak te zetten.

Ik ga later nog wat wilde zaden uitstrooien van wat lager blijvende wilde planten, denk aan duizendblad, blaassilene, en ik heb er al klaprooszaaddozen in verstopt.

7 . Onderhoud

Ik heb van DCM Organic een aantal materialen gekregen voor het onderhoud van de sedummat: organische meststof en lavameel vol mineralen, beide geschikt voor biologische tuinen. De meststof bevat kalium (ook wel ‘potas’ genoemd) dat zorgt voor een rustige en langdurige groei voor stevige en sterke planten en ook zitten er andere vitale grondstoffen in. Het lavameel bevat mineralen en sporenelementen en maakt planten sterker tegen plagen zoals schimmels.

Daarnaast heb ik hun hydrokorrels gekregen om als rand rond de sedumstrook op mijn overkapping te strooien. Ik wilde daar geen grind, maar een wat lichter alternatief. Deze kleikorrels zag ik al op deze manier toegepast in de Naturentuin hier in Goirle. Een dun laagje korrels houdt het vocht rond de planten vast en dat is op zo’n dak in de zinderende zon heel fijn!

Nog meer groen

Ik had nog 3 matten en materiaal over en die ga ik langs het randje van de houten overkapping aan mijn huis leggen, met als substraat vederlichte bladcompost, vermengd met biologische lavakorrels (voeding) en in plaats van grind: lichte hydrokorrels. Dat dak is namelijk wat minder stevig.

Subsidie

In mijn gemeente krijg je subsidie voor de aanleg van een groen dak, wie weet bij jou in de gemeente ook!

Type daken

Een sedumdak kan aangelegd worden op een plat dak, maar ook op hellende daken, daar zijn dan aparte systemen voor, die verschuiven voorkomen.

Deze blog en dit tuinproject kwam mede tot stand i.s.m. Groendaktotaal. Ik werk alleen samen met merken en producten die passen bij mijn missie: duurzaam en milieuverantwoord. Deze blog betreft een zakelijke samenwerking waarbij ik als voorwaarde stel dat ik mag schrijven wat ik wil en vind.

Meer over mijn project ‘Van tegeltuin naar jungle’

• Ik legde zelf in een dag mijn eigen minivijver aan
• Mijn schutting en overkapping verfde ik met de milieuvriendelijke Zweedse verf Moose Färg
• Mijn regenpijp koppelde ik af en ik plaatste een regenton
• Mijn voortuin ging van grindvlakte naar bloemenfeest