Spitten? Dat is echt hélemaal uit!

“De buurmannen op mijn volkstuinencomplex zeggen dat ik eerst flink moet spitten, en die mannen hebben al eeuwen ervaring, wat moet ik doen?” Een vraag van een startende moestuinierster in een app-groep. Jaaaa… die mannen met jarenlange tuinervaring… Die weten nog niet dat juist níét spitten de trend is! En niet alleen een trend, het is gewoon echt beter: meer leven, meer opbrengst, minder werk. Klinkt als een sprookje? Lees even deze blog…

Een vaste plantenborder of moestuinbed plantklaar maken kan véle malen makkelijker, volgens de no dig-methode.

Waarom niet spitten?

1. Beter voor het weelderige bodemleven
2. Gezondere planten, meer bloei en oogst
3. Minder last van ongewenste planten
4. Beter voor je rug
5. Razendsnel effect, want je hebt wel wat leukers te doen in de tuin

Charles Dowding

De Brit Charles Dowding is dé promotor van no dig-tuinieren en geeft op zijn website talloze tips. Hij en zijn navolgers, de no diggers (niet-spitters) laten hun tuingrond onberoerd en voeden het bodemleven met organische stof van bovenaf, zoals in de natuur gebeurt. Zo krijgen ongewenste planten (onkruiden) minder kans om te ontkiemen. Die doen dat namelijk júist als de bodem ruw wordt verstoord. Dan worden de sluimerende zaden actief.

Ook is ‘niet spitten’ een superpraktische manier om een stuk gazon kaal te maken om daar vervolgens in te planten en zaaien, of een wilde bloemenweidemengsel uit te strooien. Een slow en mindful alternatief voor spitten en frezen. Zonder chemische verdelgers te gebruiken, of je rug te pijnigen, of een apparaat of ‘mannetje’ te huren, laat je onkruid en gras verdwijnen. Regenwormen, pissebedden, duizendpoten, maar ook minuscule nuttige microben en schimmels laat je hun goddelijke gang gaan. Want juist dat leven vreet en poept en dat wordt superfood voor je planten, die vervolgens gaan blaken van gezondheid.

Project Spitvrij op Verderland

In mijn tuin Verderland experimenteerde ik naar tevredenheid met de no dig-methode voor de aanleg van twee plantenborders in mijn Project Spitvrij. Zo ging ik te werk:

1. Ik bepaalde de plek voor de borders. De ondergrond: gras en diverse wildgroei.
2. Ik verzamelde ribbelkarton van ongeveer 5 millimeter. Bij een kartonfabriek mocht ik een afgekeurde partij ophalen, maar je kunt ook dozenkarton vragen bij witgoed- of fietsenwinkels. Gebruik bruin, mat karton zonder gekleurde opdruk (giftige inkt). Verwijder tape en plakband. Lukt het niet om karton te verzamelen, gebruik dan meerdere lagen krantenpapier.
3. Toen wachtte ik tot het een paar dagen zou gaan regenen. Eerst liet ik het een dag regenen zodat de grond vochtig was, want dat is gunstig om het afbraakproces op gang te brengen. Toen legde ik het karton neer. Ik zorgde voor ruime overlap aan de randen en sneed het bij. Tegen wegwaaien plaatste ik wat stoeptegels. Daarna kwam er weer een nachtje flinke regen. Dat vocht zorgde ervoor dat de lagen karton goed op elkaar aansloten.
4. Op het karton stortte ik vervolgens een deklaag biologische tuinaardecompost (Bio-Kultura) van zo’n 15 centimeter. Tussen de vochtige bodem en de deklaag zou het karton verder verteren. Ik had voor twee fikse borders 3 kuub nodig. Ik liep erover om de grond ietsje compacter te krijgen en harkte het tot een gelijkmatige vlakte.
5. Daarna plantten en zaaiden we er jonge vaste plantjes in en dekte ik de aarde verder af met herfstbladeren. De border kon gaan groeien. Ik houd jullie op de hoogte van de vorderingen dit voorjaar.

Het meest ideale tijdstip Half november tot half februari: als de natuur in rust is en ook de vorst nog bijdraagt in het afbraakproces. In het voorjaar krijgt dan het vroeg opkomende woekerkruid geen licht, zodat het afsterft. Maar je kunt dit ook nu nog proberen. Zorg dan wel voor voldoende vochtige bodem.

Het proces Het karton wordt afgebroken door bodemdieren en goedaardige schimmels, samen met de graslaag. Het bruin en het groen vermengt zich zo tot voedzame, rulle grond waarin plantwortels zich weldadig kunnen ontwikkelen.

Tips van no diggers Gebruik alleen een schop of tuintroffel om een gat te maken voor het planten van bomen en planten, en een riek om planten uit de grond te halen. Schoffel slechts oppervlakkig.

Ervaringen van beroepstuiniers

Yvonne van de Ven van pluktuin Mooy in Aarle-Rixtel (Noord-Brabant):

“Een goede vriend van mij werkt al tientallen jaren op deze manier. Vorig jaar begon ik mijn pluktuin, en besloot ik het ook te gaan doen. Ik heb in het weiland eerst dun enkelzijdig ribbelkarton gebruikt om al het onkruid te laten afsterven. Op een paar paardenbloemen na, is dat goed gelukt. Op de kartonlaag stortte ik mulch-aarde van ongeveer 20 centimeter, waardoor er een natuurlijk proces in werking wordt gezet. Er komen schimmels in en het karton is voor wormen een heerlijke plek. En die heb je nodig voor een goed bodemleven.” Bezoekers van Yvonnes tuin zijn zeer geïnteresseerd in deze nog onbekende methode. “Het bespaart veel werk, is top voor de planten en vergt minder onderhoud. Zeker voor een vaste plantentuin zou ik deze methode iedereen aanraden.”

Eline Houtkamp van pluktuin Bloem en Oogst in Wapserveen (Drenthe) legt in een artikel dat ik maakte voor het blad Groei & Bloei uit hoe zij te werk gaat op haar 2000 en straks 6000 vierkante meter, het uitgebreide artikel is daar binnenkort te lezen. Ze gebruikt nauwelijks middeltjes om groei te bevorderen of ongemakken tegen te gaan. Zelfs haar vakgenoten vinden dat moeilijk te bevatten. “Er wordt voornamelijk vanuit de plant gedacht, in plaats van vanuit de bodem. Maar planten halen voeding uit de bodem. Dus als je zorgt dat daar de balans goed is, hebben ze geen extra bemesting nodig”, aldus Eline.

Of je nu groot of klein tuiniert, niet spitten raadt Eline iedereen aan. “Het is bij uitstek geschikt voor kleine oppervlaktes van enkele vierkante meters, maar ook in de kleinschalige tuinbouw.” En naar mijn mening is het dus ook heel geschikte methode voor tuiniers met een vasteplantenborder.

Nieuw boek over no dig in het Nederlands vertaald

De ONgespitte tuin is een gloednieuw boek dat alles over no-dig gardening onthult met verschillende technieken, zoals hügelkultur, sleutelgattuinen, verhoogde bedden of bakken en ook met tips voor binnenshuis tuinieren. Het is geschreven door Charlie Nardozzi, die je stapsgewijs meeneemt in zijn enthousiaste aanpak. Of je nu groente, kruiden of bloemen wilt telen. Nardozzi is een bekende tuinier, auteur en presentator uit de VS. De vertaling is gedaan door de Nederlandse tuinboekenschrijfster Alma Huisken en dan weet je dat het ook echt door een kenner goed is vertaald.

Meer info over niet spitten

• Eline Houtkamp geeft no-dig-workshops, zie www.bloemenoogst.nl
• Lezen over bodemleven:  De onderwereld van de tuin, boek van Romke van der Kaa
• Ook in mijn boeken Iedereen kan avontuurlijk tuinieren en Maak je eigen jungle staat veel toegankelijke informatie over het bodemleven.