DUURZAME LEEFSTIJL * Hoewel ik zo duurzaam mogelijk probeer te leven, lukt dat nog niet op alle vlakken. Zo kook ik nog steeds op gas, maar overweeg ik inductie. Een warmtepomp in mijn 19e-eeuwse huisje is voorlopig niet rendabel en zonnepanelen plaatsen blijkt niet zo eenvoudig op mijn daken. Dus ik ‘zit’ nog aan het gas… En daarvoor zijn de prijzen steeds anders. Hoe komt het nou, die schommelingen in de gasprijs? Ik noem in dit artikel enkele factoren.
Ook al staat de verwarming nu al maanden niet meer aan, gas is voor mij dus nog steeds belangrijk om te koken en warm water te gebruiken. De afgelopen jaren zag je prijsfluctuaties met stijgen en dalen. Wat zijn de factoren die deze prijsschommelingen veroorzaken? En wanneer doen deze veranderingen zich voor? En: waarom is dit goed om te weten? Fluctuaties in de gasprijs kunnen direct invloed hebben op je energierekening, vooral als je een energiecontract hebt waarbij de gasprijzen dagelijks veranderen. Dit type contract staat bekend als een dynamisch energiecontract. In een dynamisch energiecontract zijn de prijzen voor gas en elektriciteit niet voor een bepaalde periode vastgesteld. In plaats daarvan volgen ze de dagelijkse marktprijzen. Dit betekent dat de prijs die je betaalt voor je gasverbruik van dag tot dag kan veranderen, afhankelijk van de gasprijs op de groothandelsmarkt. Het is handig te weten wanneer je stijgingen of dalingen kunt verwachten.
Het Centraal Bureau voor de Statistiek meldt dat het gemiddelde variabele leveringstarief van een kuub gas op december 2021 € 0,8940 was, en één jaar later, december 2022, was dat € 1,8201 geworden. ING berekende onlangs dat de jaarlijkse energiekosten tussen nu en 2030 gemiddeld met 13 procent toe gaan nemen. Gelukkig is er voor 2023 is er een prijsplafond voor gas vastgesteld. Tot een verbruik van 1200 m3 betaal je maximaal €1,45 per kuub. Daarboven geldt het markttarief van je energieleverancier.
De prijs van gas is afhankelijk van meerdere factoren. Het is nuttig te weten hoe dat zit, zodat je kunt voorspellen wanneer een prijsdaling of -stijging waarschijnlijk is. Maar ook is het nuttig te weten hoe je zo weinig mogelijk verbruikt. Ik zet het voor je op een rijtje.
1. Vraag en aanbod
Een cruciale factor in de prijsbepaling van gas is de wereldwijde vraag ernaar. Als er meer vraag dan aanbod is, neemt de prijs toe. Aspecten zoals politieke gebeurtenissen, weersomstandigheden en economische groei in bepaalde landen kunnen de vraag naar gas sturen. In een strenge winter neemt de vraag naar verwarming toe, wat resulteert in een hogere gasprijs. Maar ook een oorlog van Rusland met Oekraïne en het sluiten van de gaskranen in Groningen betekent dat we gas van elders moeten halen, bijvoorbeeld uit Amerika.
2. Olieprijzen
De prijs van olie is sinds de jaren vijftig gekoppeld aan de gasprijs. De gasprijs wordt berekend op basis van de gemiddelde olieprijs van de afgelopen maanden. Als de olieprijs daalt, dan merk je dat dus pas zeker een half jaar later. De (variabele) prijs voor gas wordt jaarlijks twee keer aangepast, in januari en juli. Energieleveranciers kopen 6 tot 8 maanden van tevoren in. Omdat voor het opwekken van elektriciteit gas nodig is, wordt de gasprijs ook doorgerekend in de elektriciteitsprijs.
3. Geopolitiek
Geopolitieke troubles en internationale handelsverdragen kunnen de gasprijzen beïnvloeden, vooral in regio’s waar afhankelijkheid van gas een politiek gevoelig onderwerp is. Bij geopolitieke conflicten in belangrijke olieproducerende gebieden kan de olieprijs stijgen, en daarmee dus ook de gasprijs. En in Europa kregen we gas uit Rusland – waar we nu mee in oorlog zijn via de oorlog in Oekraïne – en in Groningen willen we wegens de aardbevingen en daardoor talloze verwoeste huizen niet meer boren naar gas.
4. Opslaghoeveelheden
Gas wordt opgeslagen. Na een zachte winter is dalen de prijzen omdat er dan minder is verbruikt. Maar na een strenge winter, en er minder gas in opslag over is, kan dit een prijsstijging tot gevolg hebben door de beperkte beschikbaarheid. Een hoge opslagcapaciteit, bijvoorbeeld na een periode van hoge gasproductie, zal ook de prijs doen dalen. We halen momenteel vloeibaar gas uit Amerika om onze opslag aan te vullen. Maar dat heeft uiteraard ook z’n prijs. China is ook een enorme gasafnemer. Eigenlijk hebben we momenteel een tekort aan gas.
5. Invloed van het seizoen
Seizoensinvloeden kunnen ook de gasprijs beïnvloeden. In de wintermaanden, wanneer de vraag naar verwarming hoger is, kan de prijs stijgen. In de zomermaanden is de vraag lager, wat resulteert in een prijsdaling. Maar juist als een zomer uitzonderlijk heet is, dan kan de vraag naar gas toenemen, juist omdat mensen en bedrijven dan meer energie aanspreken voor koeling en airconditioning.
5. Milieufactoren en energietransitie
Op dit moment worden er allerlei pogingen gedaan om de energietransitie te versnellen en de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen te verminderen. We willen overschakelen naar schonere energiebronnen. Die beweging beïnvloedt ook de gasprijs. Zaken zoals koolstofbelastingen en subsidies voor hernieuwbare energie kunnen de gasvraag en dus ook de prijs veranderen. De groeiende interesse in alternatieve energiebronnen zoals wind- en zonne-energie kan leiden tot veranderingen in de energiemarkt die de gasprijs kunnen beïnvloeden.
6. Energiebeleid en wetgeving
De gasprijs wordt aanzienlijk beïnvloed door overheidsbeleid en regelgeving. Het energiebeleid kan gericht zijn op het bevorderen van de transitie naar duurzame energiebronnen en het verminderen van de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen. Dit kan resulteren in prijsregulering, belastingen of subsidies die de gasprijs beïnvloeden.
7. Valutaschommelingen
Ook kunnen valutaschommelingen een effect hebben, omdat gas vaak internationaal verhandeld wordt en de prijzen beïnvloed kunnen worden door veranderingen in wisselkoersen.
Wat kun je direct doen om op gas te besparen?
- Verwarm alleen de ruimtes waar je op dat moment bent, sluit deuren steeds zodat de warmte binnen blijft
- Zet de thermostaat op 19 graden, en trek een comfortabel huispak en dito sokken aan
- ‘s Nachts kan de thermostaat op 15 graden, zet ‘m een uur voor je naar bed gaat op die stand
- Kijk of zonnepanelen, muurisolatie of een warmtepomp of combiketel past in je huis
- Ventileer goed
- Verwarm ter plaatse met infraroodpanelen
- Sluit je gordijnen en hang een gordijn voor je deur (tegen kieren), maar zorg dat gordijnen niet de warmte van een radiator tegenhouden.
- Monteer tochtborstels en tochtstrippen bij brievenbus, kieren en naden
- Een hogerendements-cv-ketel staat vaak ingesteld op 80 graden, maar dan werkt de ketel minder zuinig. Zet ‘m eens op 60 of zelfs 50 graden. Daardoor brandt de ketel zuiniger en gebruik je minder gas. TIP: is je huis niet goed geïsoleerd? Zet de cv-temperatuur op 60 graden en alleen als het buiten heel koud is en je huis moeilijk warm wordt, zet je ‘m tijdelijk op 70 of 80 graden.
- Monteer een waterbesparend mondstuk op de kranen
- Wat vooral de doorslag geeft: douche korter, maar ook minder > gebruik een washandje like in the old days OF… douche koud…
Qua koken kun je ook op gas besparen, al is dat eigenlijk het minst effectief, maar goed, het kan geen kwaad daar ook te letten op je ‘gasgedrag’.
- Gebruik voor gerechten die je normaal op een sudderpitje zou zetten, of die een relatief lange kooktijd nodig hebben (rijst, pasta, aardappelen) een EcoStoof of ouderwetse hooikist of een wollen deken
- Maak eenpansgerechten, bereid meer salades en rauwkost, maak snelle roerbakgerechten
- Ontdooi vriesproducten eerst helemaal voor je ze bereidt/opwarmt
- Gebruik grotere pannen die meer warmte geleiden, want langs kleine pannen schiet de warmte sneller weg.
- Overweeg over te stappen op inductie
Beparen op langere termijn
Op de site van Milieucentraal vind je bruikbare tips op het gebied van huisisolatie, verduurzamen en energie besparen. Er zijn ook overheidssubsidies om bepaalde energiebesparende verbeteringen aan je huis te kunnen betalen.
Nog wat andere blogs over besparen op mijn site: afvalvrij mogelijk leven is nog geen makkie, en zo kun je keukenafval hergebruiken.
Wat heb jij nog voor tips?
Laat het hieronder weten.
Deze betaalde blog kwam tot stand in samenwerking met Zonneplan.