Minder plastic in de badkamer en je toilettas

DUURZAME LIFESTYLE * Omdat ik al jaren probeer afval te minderen en met name plastic de deur uit wil hebben, duik ik nog eens de badkamer in om te kijken hoe het toch allemaal wéér minder kan. Ik schrijf in deze blog over plastic minderen, andere producten, drie interessante boeken en tips voor zelf cosmetica maken.

Plastic is een prachtig en handig product, maar niet goed voor ons en onze leefomgeving. Er zitten schadelijke stoffen in en als die eenmaal de natuur in belanden, vervuilen ze bodem en het water. Vogels en egels en andere dieren raken in restanten plastic verstrikt, of krijgen het in hun maag en darmen. Ook wijzelf krijgen ongemerkt microplastics binnen. We verzieken de wereld, met onszelf erbij. Minderen met dat plastic dus, maar hoe?

Ik schreef in 2018 al deze blog over hoe lastig het is om plastic te minderen en waarom plastic gewoonweg slecht is voor onze leefomgeving. Het meeste plastic dat ik nu nog gebruik is door de single use verpakkingen in de keuken en in de badkamer. Ik heb al een paar dingen rigoureus doorgevoerd:

Bewaarbakjes voor koelkast en vriezer en om lunch in mee te nemen > vervangen door glas.
Mijn waterkoker is voornamelijk van metaal, en heb nu een Italiaans merk op mijn verlanglijstje dat echt helemaal plasticvrij is.
Draagbare koffiebeker > hoge jampot met deksel.
Cosmetica met microbeads koop ik al heel lang niet meer, ook let ik erop of producten diervriendelijk (vegan) zijn geproduceerd.

Sowieso gebruik ik geen plastic snijplanken en sorteerbakjes heb ik vervangen door metaal, glas of hout.

Aanschaffen: cosmetica zonder plastic

In de badkamer kun je een heleboel plastic minderen. Mijn eerste doe-het-zelf-project na het lezen van het boek The Zero Waste Project was ronde lapjes uit een dun geworden handdoekje knippen, die nu dienstdoen als oogwatje. De gebruikte exemplaren bewaar ik in een netje, dat eens in de zoveel tijd in de was gaat. Nou bespaar ik hiermee op een kwartaal 1 plastic oogwatjesverpakking. Het belangrijkste: van zo’n kleine afvalverminderingsactie val je van het een in het ander: je ziet ineens dat alle make up is verpakt in plastic. En ook de remover zit in een plastic wegwerpflesje. Dat onderzoeken en vervangen wordt een volgende stap. De doekjes worden best smoezelig na een tijd, als me dat gaat tegenstaan, dan maak ik weer nieuwe.

Verder koop ik geen flessen douchegel of shampoo meer. Er zijn inmiddels in de betere drogisterijen en cadeauwinkels, maar ook op hippe marktjes of biologische markten diverse kant-en-klaarproducten te koop die zonder plastic zijn gemaakt. Ook online is er genoeg te vinden. Bijvoorbeeld blokken zeep als doucheschuim of shampoobars en zelfs middel tegen zonnebrand en aftersun.

Dus mijn douchegel heb ik vervangen door een klassiek stuk zeep en inmiddels gebruik ik alweer jaren shampoo in vaste vorm. Ik moet je bekennen: dat is wennen. Je moet zo’n blok eerst nat maken, dat uitsmeren in je handen tot een schuimende smurrie en dan opbrengen. Ook het bewaren van zo’n blok haarzeep bij de douche is een zoektocht. Ik doe ‘m nu in een aluminium bakje uit de kringloopwinkel, want dat werkt onder de douche beter dan een linnen zakje (wordt kletsnat) of een blikje (gaat roesten). Verder is het even zoeken naar de juiste zeep voor je haartype. Ik heb er onlangs een op een marktje gekocht bij een lieve zelfmaakster, maar krijg daar enorm pluishaar van… Hiervoor had ik er een andere, waarbij dat niet het geval was.

Tandenpoetsen zou je voortaan kunnen doen met een bamboe borstel. Maar mijn vertrouwde elektrische tandenborstel reinigt mijn gebit wel erg goed en stukken beter dan een handborstel… Ik had er daarom een tijdje wel eentje voor logeerpartijtjes en vakanties, maar die raakte beschimmeld… En er zijn tandpastatabletten uit een potje, maar die vond ik muf smaken…

Daarnaast maak ik me schuldig aan het feit dat ik daglenzen draag, die je dus na een dag weggooit. Ze zitten per stuk verpakt in een plastic unit. Daar ben ik ooit mee begonnen, omdat ik van maand- of jaarlenzen last kreeg van troebele ogen. Nu probeer ik een gulden middenweg te vinden door mijn bril stukken vaker te dragen.

*Zelf aan de slag: cosmetica maken met recepten uit verschillende boeken en kruiden uit eigen tuin.*

Zelf maken: cosmetica zonder plastic

Langzamerhand maak ik ook eigen producten. Zo brouwde ik mascara naar recept van Zero Waste Nederland en binnenkort staat oogschaduw van Aroma Lifestyle op mijn lijstje. Ook maakte ik een deodorant met gelijke delen sheabutter en zachte kokosolie (goed roeren), een paar druppels rozemarijnolie (getrokken van rozemarijn uit eigen tuin op virgin olijfolie) en vitamine E-druppels (nog over van de mascara).

Ik wil heel graag nog meer maken en heb 3 boeken in huis die vol inspirerende recepten staan.

Natuurlijke cosmetica zelf maken – Cyrille Saura Zellweger (uitgeverij Deltas) – alleen nog tweedehands te vinden
Handboek voor de thuisdrogist – Nathalie en Sarah Schrauwen (Stichting Kunstboek)
Voeding voor jouw huid – Barbara Hoflacher (uitgeverij Vonk)

Herboriste Barbara Hoflacher schrijft dat natuurlijke cosmetica heel simpel is. “Biologische en plantaardige vetten zijn, op een enkele uitzondering na, geschikt voor elke huid. De vraag naar je huidtype wordt daarmee overbodig.” Ze refereert aan landen waar de verschillende plantaardige oliën die wij voor onze cosmetica gebruiken oorspronkelijk vandaan komen. Daar worden deze nog steeds gebruikt als volledige lichaamsverzorging, zoals in het Middellandse zeegebied olijfolie voor huid en haar, kokosolie in Hawaï en sheabutter in Burkina Faso.

Onze huid is bedekt met een beschermlaagje tegen schadelijke bacteriën, die zich niet thuis voelen in die zure omgeving, dus die moet je er niet afboenen. Barbara beschouwt huidverzorging als actieve gezondheidszorg. “Onze huid is een weerspiegeling van onze geestelijke gesteldheid we zitten lekker in ons vel als we gelukkig en gezond zijn. Dan stralen wij en ook onze huid.”

Volgens Barbara heb je maar een paar ingrediënten nodig. Ook hoef je slechts 5 producten op je wastafel te hebben: een zeep voor handen én body, een universele zalf voor gezicht, handen en voeten en make up-remover, een oliemaceraat als bodylotion, een deodorant en een tandpasta.

Ze noemt nog wat extra producten die ook handig zijn: insect-werend middel, zonbeschermer, aftersun, lippenbalsem, wondzalf en eventueel… een ‘verwarmende zalf bij koud weer’, wat dan mijn interesse weer opwekt, want zoiets heb ik zelf nog nooit in huis gehad 😉

Conclusie: zelf maken in de praktijk

Zelf cosmetica maken is leuk en over het algemeen net zo makkelijk als een kookrecept volgen. Wat me wel opvalt, is dat je er veel verschillende en ook wel bijzondere ingrediënten voor in huis moet halen. Zo maakte ik dus die mascara en nu zit ik met een enorme fles gedestilleerd water, een flesje vitamine E-olie, een potje actieve koolstof en een flesje cosgard. Geen idee wanneer ik dat allemaal nog een keer ga gebruiken. Zonde dus. Denk je afval te sparen en te consuminderen, zit je eigenlijk met méér spullen.

TIP Mijn ultieme tip is, óók om afval en onnodige aankopen te voorkomen: maak alles samen met anderen. Dus zoek wat recepten uit, koop de ingrediënten in de betere drogist of online en ga een middag samen knutselen en deel dan de kosten. Het hierboven genoemde boek van Barbara Hoflacher is trouwens ook redelijk overzichtelijk én ze geeft recepten voor het zelf maken van allerlei basisingrediënten zoals kruidenoliën.

Ik geef binnenkort nog een recept voor het maken van je eigen muggenolie en insectenbetenzalf. Verder ben ik bezig met een artikel voor Groei & Bloei over plasticvrij tuinieren. Tips zijn welkom! En heb je zelf nog een eenvoudig zelfmaakrecept voor cosmetica, laat het weten in de comments.

Meer lezen over plasticvrij leven

Meer lezen over hergebruik in de keuken

Deze blog is mede mogelijk gemaakt door shampoobars.nl en uitgeverij Vonk. Ik schrijf alleen over onderwerpen die passen bij mijn missie #spreadnaturelove. De illustratie bovenaan is een detail uit het omslag van het boek ´Voeding voor jouw huid´ getekend door Sandra Sier (Hejsan!).