EETBARE TUIN * Je hebt vast weleens een paar radijsjes iets te lang in de grond laten zitten. Maar die doorgeschoten radijzen zijn eigenlijk juist nog productiever dan dat ene rode knolletje. Eén plant brengt tientallen eetbare zaaddozen voort en honderden eetbare zaden.
Radijsjes zijn een aanwinst voor je tuin of balkon. Je kunt ze zowat het hele jaar door zaaien in vollegrond of pot en er van alles van oogsten in allerlei stadia.
Knolletje en loof
Ten eerste kiemen radijzen razendsnel, groeien ze als een speer, en je kunt ze bijna het hele jaar door zaaien. Ze zijn uit het vuistje te eten, lekker op brood, in de sla, in te maken op zuur. Ook het loof is eetbaar: het beste in pesto, roerbak of soep, want het is wat stug.
Bloem en zaaddoos
Als radijzen vervolgens doorschieten, krijgen ze witte en paarswitte bloemetjes, die ook eetbaar zijn en leuk staan op een broodje of salade. Of je laat ze aan de plant voor de bijen en zweefvliegen, die met hun bestuivende activiteiten uiteindelijk zorgen dat er tientallen zaaddozen groeien. Die zien er knotsgek uit, als bolle, gezwollen mini-peultjes met een lange punt. Ze bungelen vrolijk aan de stengels waar je ze zo aftrekt. Vers zijn ze heerlijk knapperig, pittig en fris. Geinig als borrelsnack, in een salade, op een broodje, of op zuur! Ik gebruik hiervoor een simpel recept: kook azijn met 2,5% zout en giet dat in schone potjes gevuld met de radijspeulen. Laat een paar dagen trekken tot je ze serveert. De potten zijn ongeveer een jaar houdbaar.
Zaden
Laat verder zaaddozen aan andere planten hangen tot ze helemaal droog en lichtbruin zijn. Daaruit oogst je het volgende eetbare onderdeel: radijszaad! Dat kun je uiteraard opnieuw zaaien in je tuin of balkonbak, of gebruiken als een pittige specerij, heel, of gemalen. In bijvoorbeeld de Indiase keuken wordt het gebruikt als een alternatief voor mosterdzaad.
Al eeuwenlang geliefd in vele soorten
De radijs (Raphanus sativus) is al duizenden jaren oud. Hij werd al gegeten in het oude Egypte. In Europa werd de radijs populair in de Middeleeuwen, vooral omdat-ie snel groeide en makkelijk te telen was. Tegenwoordig zijn er honderden soorten, van de ronde roze Cherry Belle tot de langwerpige witte Daikon uit Azië of de felpaarse Purple Plum. Ook leuk is de ijspegelradijs. Met zijn langwerpige vorm en sneeuwwitte kleur doet hij zijn naam alle eer aan. Hij lijkt een beetje op een mini-daikon, maar hij groeit veel sneller. Net als gewone radijsjes is hij binnen 4 tot 6 weken klaar om te oogsten. Hij ziet er prachtig uit op je bord, zeker als je ‘m in dunne linten snijdt of in kwarten serveert met wat grof zeezout erover gesprenkeld.
Radijs met een staartje
En dan is er nog de Rat’s Tail Radish, een ware rebel in de radijsfamilie. Deze bijzondere variëteit (Raphanus caudatus) vormt géén eetbare knol, maar produceert meteen lange, kronkelige zaaddozen die eruitzien als… jawel… rattenstaartjes. Dun, lang, soms wel 20 cm, en vaak met een grappige bocht erin. Ze zijn er in groen, paars en zelfs gespikkelde varianten. De smaak is verrassend radijsachtig: scherp, peperig en knapperig. Je kunt ze rauw eten (lekker in salades of als snack met dip), maar ook roerbakken of inmaken op zuur. In Zuidoost-Azië zijn ze al eeuwenlang een geliefd ingrediënt, vooral in de Indonesische en Indiase keuken. Deze radijssoort komt oorspronkelijk uit India en werd in Europa al beschreven in de 18e eeuw, toen tuinliefhebbers op zoek gingen naar bijzondere exotische gewassen. Hij doet het ook prima in een pot op je balkon, als hij maar genoeg zon krijgt, trakteert hij je op tientallen staartachtige peulen.
Ook leuk om te weten over de radijs
- De wilde radijs kan spontaan opduiken in bermen en akkers, en heet ook wel knopherik (Raphanus raphanistrum), met zachtgele bloemen, maar soms ook lila bloemen.
- Radijzen behoren tot dezelfde familie als de koolfamilie: de kruisbloemigen, in het Latijn de Brassicaceae.
- In Beieren vieren ze in het voorjaar Radieschenfest, een feest ter ere van de radijs.
Meer lezen over zaden en eetbare planten
- Oost-Indische Kers en andere zaden
- Eetbare wilde bloemen uit je eigen tuin