GROENE LEEFOMGEVING * Nog niet zo lang geleden verfoeiden mensen bomen. Omdat ‘ze zoveel blaadjes laten vallen’ of ‘schaduw geven’ of ‘in de weg staan’. Maar steeds vaker worden bomen bejubeld. Want: hun blad is gratis tuincompost, tijdens de hittegolf bieden ze koelte en ze doen zoveel méér. Er is een nieuwe tendens: de wereld bekommert zich steeds meer om bomen.
Op de flap van het boek Avontuurlijk Tuinieren dat ik afgelopen jaar schreef met Nienke Plantinga, staat een lijstje waarmee een tuinier kan checken of-ie al avontuurlijk genoeg is. Een daarvan is ‘heeft een relatie met een boom’. Klinkt zweverig? Ga zelf eens na. Iedereen, iedereen die ik ernaar vraag, kan een boom noemen die nu of in het verleden een grote rol speelt in z’n leven. De pruimenboom in de tuin van opa, de bloeiende prunus in de straat, de geweldige magnolia in het dorp. De eik in de snelwegberm. Die platanen in dat Franse dorp.
Mijn eerste boom
Mijn ‘eerste boom’ stond in de tuin van mijn ouderlijk huis in een Brabants dorp. Een oude perenboom met een schommel. Inmiddels woon ik met mijn man in een Drentse woonboerderij, met weer een machtige perenboom in de tuin. Aan een straat met 1300 stoofperenbomen, waar elk jaar een oogstfeest rondom gevierd wordt.
Relatie met bomen
Bomen zijn geweldige fenomenen. Ze leven vaak langer dan wij, staan geworteld op één plek, er trekt van alles aan ze voorbij, gedurende vele seizoenen. Bomen vormen de hoogste laag van een trapsgewijze opbouw die zo belangrijk is voor een diversiteit aan leven in tuin en landschap. Ze geven zuurstof, verkoeling, hun blad verteert tot humus, wat voeding is voor de bodem, de planten en vele diertjes. En: elke individuele boom is weer een ecosysteem op zichzelf. Dus, zeggen wij in ons boek: begin ’s een relatie met een boom, door er eentje te planten.
Organisaties die zich om bomen bekommeren
Het kapbeleid van gemeenten, provincies en Staatsbosbeheer ligt tegenwoordig regelmatig onder vuur. Het is dan ook lastig te rijmen: we hebben bomen nodig voor ‘het klimaat’, en dan worden ze gekapt. Huh? Een vrijwel onmogelijk te communiceren boodschap. Ook de massakap in de Amazone heeft wereldwijd veel stof doen opwaaien.
Ik vind het mooi dat mensen nu ook lokaal in opstand komen. Langs sommige Nederlandse wegen staan eeuwenoude bomen die moeten wijken voor de verkeersveiligheid. Dat vinden mensen niet meer acceptabel: rijd maar wat zachter, zeggen ze nu. Dat is volgens mij echt een kanteling in denken in de maatschappij.
Volgens mij kan dat hele kapbeleid in ons eigen land op een veel intelligentere manier worden aangevlogen. Door het slimmer te combineren met plantbeleid en omwonenden anders te betrekken. Gelukkig kom ik ook steeds vaker bedrijven en organisaties tegen, die zich specifiek bekommeren om bomen. Ik noem er een paar:
Bomenridders
Op Facebook volg ik De Bomenridders al een hele tijd. Ze komen op voor stadsbomen, maar ook lees ik vaak verontwaardigde posts over bomen langs provinciale wegen. Eerlijk is eerlijk: als je deze pagina volgt, bekruipt je soms het beangstigende gevoel dat zowat alle bomen van Nederland worden omgezaagd. Elke voorgenomen kap wordt gedeeld en mensen komen overal steeds vaker in opstand en delen hun ongenoegen.
Kew Royal Botanic Gardens
Gek genoeg hebben we in Nederland pas medio maart pas een Nationale Boomfeestdag, terwijl bomen het beste geplant worden tussen november en maart. In het Verenigd Koninkrijk is er een hele week aan bomen gewijd, National Tree Week, dit jaar van 23 november tot 1 december. In de Londense Kew Gardens vieren ze het ‘van de kleinste bonsai tot de hoogste sequoia’. Ze hebben daar een schitterend pinetum en een boomkroonpad, ook houden ze acties als ‘adopteer een boomzaadje’ en hebben ze de hele winter allerlei activiteiten onder de noemer Woodland Wonders, met optredens, verhalenvertellers en seasonal strolls.
Land Life Company
Het Nederlandse bedrijf Land Life Company wil een wezenlijke bijdrage leveren aan het herstellen van natuur wereldwijd. Het heeft de een missie om 2 miljard hectare aangetast land wereldwijd te herbebossen. Dat doen de initiatiefnemers met projecten in Spanje, de VS en Australië. Ze hebben al bijna een miljoen bomen geplant. Zojuist plantten ze in samenwerking met Landal GreenParks voor het eerst bomen in Nederland. Bij Biddinghuizen zijn 550 bomen de grond in gegaan. Ook op andere plaatsen gaat dit gebeuren. In totaal worden 3.600 bomen geplant. De uitvoering, voorbereidende werkzaamheden en nazorg worden verzorgd door Staatsbosbeheer. Landal doet dit om haar CO2-uitstoot compenseren (op weg naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering), maar ook om te investeren in gezonde natuur en geluk van mensen.
Africa Wood Grow
De stichting Africa Wood Grow heeft als doel de natuurlijke ecologische balans ten zuiden van de Sahara te herstellen, door onder andere bomen te planten. De stichting stimuleert duurzaam beheer en biodiversiteit en werkt aan verbetering van de lokale kennis daarover. Momenteel is Africa Wood Grow actief in Kenia. “Ons beleid is gericht op herstel van het ecosysteem in het binnenland. Dit ondersteunen we door het aanplanten van lokale boomsoorten op het eigen land van lokale boeren. De bomen bieden schaduw en de wortels houden water en voedingsstoffen vast. Dit heeft een positief effect op de opbrengst van de grond voor de lokale boer. Het microklimaat dat ontstaat tussen de bomen heeft een positief effect op de flora en fauna en het klimaat in het gebied”, aldus Africa Wood Grow.
Meer?
Ken je ook een organisatie of activiteit die zich speciaal richt op bomen? Laat het me hieronder weten!