NATUURVRIENDELIJKE HUISRENOVATIE * Ik hou van kleur. Dus binnen wil ik kleur op de muren, op mijn kringlooptafel, op mijn keukenkastjes en kozijnen. Ook de buitenboel moet nodig een lik verf. En ik wil natuurvriendelijke verf. Maar waar vind ik die nou écht? Ik zie in de bouwmarkt en online zoveel verven aangeboden met een ‘duurzame’ claim. Ik vraag duurzame-interieurspecialist Jantien Broere om raad.
In eerste instantie dacht ik: ik ga op Marktplaats restjes verf kopen. Dus ik haalde bij twee mensen een emmer verf van de duurdere ‘bouwmarktmerken’, gekozen met een stalenkaart van een bekend verfmerk om te weten welke kleur het precies is. Maar toen bedacht ik me: eh… aardig dat ik een restje opmaak, maar is dit eigenlijk wel een écht duurzame actie? Hoe gezond zijn de inhoudsstoffen van deze verven om mee te schilderen en in mijn directe leefomgeving toe te passen?
‘Verf van het jaar’ is een marketingtruc
Duurzaam interieurontwerper Jantien Broere schreef het boek Interieur van de toekomst waarin ze een hoofdstuk wijdt aan materialen, waaronder verf met adressen van écht duurzame verfleveranciers. Op Linkedin is ze ook actief. Ze schreef daar: “Afgelopen maand kondigde bijna elk bekend verfmerk met veel tamtam in de media aan dat ze ‘de kleur van het jaar’ hadden gelanceerd. Hoezo? Is het nodig om elk jaar weer een andere kleur op je muur te smeren? Wat mij betreft is het alleen maar een marketingtruc om de verkoopcijfers verder omhoog te jagen. En dan vaak ook nog gevolgd door: ‘Wij zetten ons in voor duurzaamheid en milieuvriendelijkheid. Dat doen wij door onze ecoverf op waterbasis enz…’ Trap er niet in!”
Water gedragen verf is niet altijd duurzaam
Ik besloot Jantien wat meer te vragen over verf. Ze zegt dat er vaak sprake is van greenwashing, want water gedragen verf is niet per definitie duurzaam. “Deze acrylaatverven bevatten nog altijd fossiele grondstoffen en in meer of mindere mate giftige VOS, vluchtige organische stoffen.” Ze roept op om positieve impact te maken met je verfkeuze. “Beter voor onze moeder Aarde én bovendien voor jouw gezondheid. Het is tijd om te verminderen en alleen te kopen en te verven wanneer het nodig is. En als je dan gaat verven, kies dan voor een écht duurzame verf.”
Verf en gezondheid
“Verfsoorten met vos en acrylaat zijn feitelijk een laagje plastic wat je over je muren smeert”, zegt Jantien. “Daarmee smeer je je muur dicht en kan die minder ‘ademen’. Dit is niet goed voor je gezondheid. Ook verven waaruit in de loop van de tijd, maar vooral de eerste tijd, giftige dampen vrij komen, zijn schadelijk voor je gezondheid.” Hmmm… misschien moet ik die Marktplaats-resten dan toch maar niet gebruiken…
Kleurkeuze voor de langere termijn
OK, duidelijk. Ik ga nu wel verven, want ik wil mijn huis graag echt mijn eigen sfeertje geven. Dus ik kies kleuren die ik een heel lange tijd mooi ga vinden. Ik vraag Jantien wat ik dan het beste voor verf kan kiezen.
Duurzame verf voor van muren en schuttingen in je tuin
“Voor buitenmuren adviseer ik de KEIM Soldalan-ME toe te passen. Deze minerale muurverf is zeer dampopen en heeft een zeer lange levensduur/onderhoudsinterval van 15-20 jaar. Voor de kozijnen van een oudere woning adviseer ik de biobased Copperant Quattro Lakverf Hoogglans of Zijdeglans in combinatie met de Quattro Grondverf. Daarmee kun je namelijk doorwerken op bestaand schilderwerk. Moose Farg is ook milieuvriendelijk, met name geschikt voor het beitsen van gevelhout. Wel is het zo dat het roggemeel in de verf gevoelig kan zijn voor schimmels.”
Duurzame verf voor in huis
Jantien vervolgt: “Voor je binnenmuren raad ik je een leem-, kalk- of minerale verf aan. Voor houtwerk zijn er al vele ecologische verven die van plantaardig materiaal zoals lijnolie zijn gemaakt.”
Alle kleuren zijn beschikbaar
Zijn die biobased verfsoorten ook op kleur te mengen? “Jazeker”, zegt Jantien. “In de kleuren van RAL, NCS, Sikkens, Little Greene, Painting The Past, Farrow & Ball, Vestingh en KEIM. Het kleurbereik van KEIM minerale verven is iets beperkter, maar mogelijk in nagenoeg alle natuurlijkere kleuren, die je vast ook erg mooi vindt.”
Welke kleur op welke plek in huis?
Buiten de technische keuze voor de soort verf, vraag ik Jantien ook om advies over wat voor tinten je kiest voor je huis. Jantien: “Het is goed om rekening te houden met de stand van de zon. Vooral omdat kleuren onder invloed van zonlicht – of gebrek aan zonlicht – een andere kleur krijgen. Dit heeft alles te maken met reflectie van licht op een oppervlak. Een oppervlak krijgt kleur door de inval van het licht. Het soort licht – fel, flets, koud, warm – zorgt voor de hoeveelheid reflectie van kleur.”
Tip voor de beste kleurkeuze
Jantien adviseert om te kijken waar de zon opkomt, het ochtendlicht uit het oosten en waar hij ondergaat, het avondlicht in het westen. “Ochtendlicht is anders van kleur dan avondlicht. Licht aan de noordzijde is anders van kleurtoon, dan licht in een kamer die op het zuiden is gelegen. Noordelijk licht is vaak blauwig en koel van kleur. Je zou ervoor kunnen kiezen om juist daar warme kleuren te kiezen. Witte muren kunnen er anders grijzig of grauw uitzien. Avondlicht, uit het westen dus, is vaak warmer van kleur. Daar zou je juist makkelijker voor minder kleur kunnen kiezen, omdat het al warm aanvoelt. Verder absorberen donkere kleuren veel licht en lichtere kleuren reflecteren juist meer licht.”
Jantien geeft de tip: “Schilder op een stuk papier, karton of op de muur zelf een proefvlak. Bekijk dit vlak op verschillende momenten van de dag: ochtend, middag en avond met verlichting aan en bekijk het ook op dagen met verschillende weertypes: zon, regen, half bewolkt. Pas dan krijg je een goede indruk hoe de kleur reageert in het wisselende licht op die plek.”
Kunstlicht kan zomaar een kleur veranderen
Ook het licht van lampen in je huis kan effect hebben. “Een kleur kan bij kunstlicht heel anders ogen dan bij daglicht”, zegt Jantien. “Het licht van lampen heeft invloed op de kleuren op je meubels en muren. Immers, de ene lamp geeft een gelig licht, de andere lamp een veel helderder wit licht. Halogeen of traditionele gloeilampen geven warm licht. Een spaarlamp kan een blauwig licht geven waardoor de kleur op de muur ook koeler wordt. De reflectie op het meubel of de muur zorgt ervoor dat de kleur anders overkomt. Je kunt dus ook kiezen voor andere lichtbronnen, dat maakt een groot verschil in (kleur)beleving van de ruimte.
Aan de slag met verf
Ik ga eens kleuren en verven kiezen voor al die projecten. Dat doe ik zodra mijn favoriete meubels in huis staan, het marmoleum is gelegd, de muren zijn gestukt (hier ga ik ook nog over bloggen) en ik heb bedacht waar ik mijn tweedehands behang en kurktegels ga toepassen. Ook wil ik graag natuurlijke tinten en laatst liet ik me enorm inspireren door… tomaten en een mango!
DIY met restjes duurzame verf
En als ik dan restjes verf over heb, ga ik eens onderzoeken wat ik daar dan weer mee kan. DIY-tips zijn welkom!
Meer lezen in deze blogserie
In mijn blogserie over mijn natuurvriendelijke huisrenovatie vertel ik je wat ik tegenkom aan kwesties en keuzes en dilemma’s in het gezond verduurzamen van mijn Brabantse klushuis uit 1948, dat ik kocht met energielabel G.