NATUURWONDER * April, eind mei. Elk jaar is het wachten op het magische moment. Dan komen de blauwe kousjes tevoorschijn. Rondom de boomstammen van de Vlaamse bossen gloeit de bodem ineens purperkleurig op. Miljoenen wilde hyacinten komen in bloei en vormen toverachtige wolken van sprookjesachtige klokjes. Wow.
Liefhebbers uit de regio weten het al jaren, maar ik moest erop gewezen worden door de eigenaars van de B&B waar ik verbleef in Pajottenland. “U houdt van planten? Maar dan moet u nu toch zéker naar het Hallerbos voor de blauwe kousjes!” Blauwe kousjes? Ja zo noemen de Vlamingen hun geliefde wilde hyacinten. Hun lovende woorden zorgden ervoor dat ik mijn dagplanning een zwieper gaf, en direct omreed. Want dat klonk toch wel echt bijzonder.
En zo bijzonder is het inderdaad. Via Google Maps (‘Hallerbos’) komt een parkeerplaats aan een bosrand in zicht, waar vriendelijke gastheren en gastvrouwen de bezoekers blij van een folder en beleefde wenken voorzien. Er zijn meerdere parkings, er is een shuttlebus vanuit Halle, er is fietsverhuur, er zijn afzetlinten, kortom even is deze regio compleet in de ban van de wilde hyacint. Dat is een beetje een tegenstrijdige happening, want deze planten zijn enorm kwetsbaar en nu komen hele hordes (tienduizenden mensen per jaar) door het bos klossen en fotograferen en met kinderen en honden en rolstoelen en… Zoiets is meestal niet bevordelijk voor tere flora. Dan maar beter hoffelijk doch zacht dwingend regie houden. Hopen dat iedereen op de paden blijft door ze af te zetten en nadrukkelijk te vragen om respect.
Voor mijn gevoel ging dat goed op de dag dat ik er was. Mensen begrijpen dat deze natuurpracht alleen jaarlijks terugkomt, als je je gedraagt. Dus: niet door de bloemen rollen of hollen, niet plukken, niet met grote stampvoeten of opgetogen hondenpoten erdoorheen voor een foto.
Waarom niet?
Ten eerste: de bladeren van bolgewassen – zoals hyacinten – dienen om de bol te voorzien van voeding, zodat deze zich kan doorontwikkelen en zelfs vermeerderen. De blaadjes van wilde hyacinten zijn delicaat en makkelijk te beschadigen.
Ten tweede: lopen tussen de bloemen verdicht de bodem, waardoor zaden slechter ontkiemen en er dus minder nieuwe planten bij komen. En wilde hyacinten groeien al zo traag: ze vormen pas na vijf jaar bloemen.
Dus graag vanaf het pad genieten, bewonderen, je laten betoveren.
Allemachtig mooi
Tussen de grijze, gladde beukenstammen strekken zich vlekken paarsblauw uit. Vooral als de zon met haar licht strijkt over het tapijt is het zó allemachtig mooi… Aan de groene steeltjes bungelen meerdere klokjes met frivool gekrulde eindjes. Kan ik gerust een kwartiertje naar kijken, of langer.
Zodra de beuken door het warmere weer hun jonge frisgroene bladeren verder ontvouwen, komt er steeds minder licht op de bosbodem en krijgen de bloemen te weinig licht en is het gedaan. Dan moeten we tot volgend jaar wachten, om het wonder van de blauwe kousjes weer te aanschouwen.
Informatie over de wilde hyacinten
De wilde hyacint is familie van de zogeheten Spaanse hyacint, die je kent uit tuinen, parken en potten. Deze heeft grotere bloemen, blauwe helmknoppen en veel bredere en stuggere bladeren. De wilde hyacint heeft beige helmknoppen en bladeren tot anderhalve centimeter breed. Bij de wilde hyacint hangen de bloemen naar één kant gekeerd, in een aan de top overhangende tros. De Spaanse heeft de tros rechtop en aan alle zijden gekijk uithangend. Het gevaar bestaat dat beide hyacinten met elkaar kruisen, daarom vragen natuurorganisaties mensen die in de buurt wonen geen Spaanse hyacinten in de tuin te planten.
Ongeveer de helft van alle wilde hyacinten in de wereld komen voor op de Britse eilanden (waar ze blue bells heten) en de andere helft in een stukje van Vlaanderen en Wallonië, het noordwesten van Frankrijk en noordwesten van Spanje. Dat zijn plaatsen met een Atlantisch zeeklimaat.
Naar de blauwe kousjes kijken
Een bezoek aan het Hallerbos kun je via deze pagina plannen. Maar er zijn in Vlaanderen talloze andere natuurgebieden die prachtig paars kleuren.
- Aalst: Kravaalbos
- Brakel: Brakelbos
- Geraardsbergen: Bosberg en Raspaillebos
- Kemmel: Kemmelberg
- Kluisbergen: Kluisbos
- Maarkedal: Bos Ter Rijst én het Koppenbergbos bij Oudenaarde
- Meldert: Kravaalbos
- Ninove: Neigembos
- Poperinge: Helleketelbos
- Ronse: Hotond-Scherpenberg
- Ronse: Muziekbos
- Westouter: Rodeberg en Hellegatbos
Ook bezuiden Brussel, bij Bosmuseum Jan van Ruusbroec, kun je in het bomenpark Groenendaal op een mooie open plek in het bos wilde hyacinten bewonderen.
Wandelgids wilde hyacinten
Er is een wandelboekje te downloaden waarmee je vanzelf langs plekken met hyacinten komt.
Reeën spotten
Tip van een natuurfotograaf die ik laatst ontmoette: ga ’s ochtends vroeg, dan heb je ook nog kans op reeën, die natuurlijk wél door de blauwe wolken denderen.
Meer lezen over Vlaamse flora
- De indrukwekkende Plantentuin Meise tussen Antwerpen en Brussel
- De bezienswaardige Botanische tuin van de universiteit in Gent
