AVONTUURLIJK TUINIEREN * Vorig jaar was het vreselijk regenachtig, maar afgelopen maanden hadden we al volop hoogzomerse temperaturen en droogte. En komende zomer zijn ongenadige temperaturen aangekondigd door de weersites. Hoe overleef je een hittegolf in de tuin? Door maatregelen te nemen en de schaduw te koesteren. En je beplanting en bodem een stuk meer ‘warmteproof’ te maken. Ik laat zien wat ik heb gedaan ter voorbereiding op nog meer warme periodes.
In mijn tuin regende het afgelopen maanden wékenlang he-le-maal niet. En oef, het was ook nog eens bloedheet op sommige plekken, zeker bij de muur op het zuiden. Ik liep de hele tijd met een gieter noodlijdende planten te begieten en juichte bij de buitjes die er uiteindelijk vielen. Ook was het al vroeg in het jaar zoeken naar goede schaduwplekjes om te kunnen zitten, want mijn bomen zijn nog niet zo hoog.
Op het nieuws hoor ik dat komende zomer weer flink heet worden. Hoe ga ik dat overleven?
Stappenplan voor het overleven van een hittegolf
Zo overleef je de hitte.
1. Schaduwplan
Vroeger was het belangrijk om een terras op de zonkant te hebben. Tegenwoordig wil je ook een terras of zitplaats in de schaduw. Op mijn huidige terras is het wat lastig een parasol goed te plaatsen, want die vliegt soms ineens uit de houder door een plotse windstoot of rukwindvlaag. Daarom ga ik een overkapping maken met wat grote robinia palen, die ik meeverhuisde van mijn vorige natuurtuin, waartussen ik een tarp van Marktplaats bevestig.
Verder weet ik inmiddels waar de schaduw te vinden is, dus heb ik nu zelfs in mijn voortuin achter een vlechtwandje van wilgentenen een zitje gemaakt. Overal staat wel iets om op te zitten, of om te slepen naar een fijne plek voor dat moment.
Ik zit niet alleen zelf onder een parasol, maar ook wat fragielere planten zet ik onder een parasol of tarp als het boven de 30 graden wordt.
Tijdens een echte hittegolf kun je maar beter een tandje terugschakelen en gaan luieren. Dan hang ik ergens in een donker hoekje een hangmat op in een metalen staander, of ik klap mijn loungestoel uit. Wie op zoek is naar ideeën en producten om het buitenleven aangenamer te maken, vindt inspiratie bij Dezomerspecialist.nl. Zij bieden praktische en strakke oplossingen met tuinmeubels, overkappingen en accessoires.
2. Waterplan
Water is essentieel in tijden van droogte. Mijn regenton wordt pas later dit jaar aangesloten, als de bouwvakkers van het erf zijn verdwenen. Dus zodra er regen is voorspeld, zet ik nu op strategische plekken grote emmers en bakken en zelfs de kruiwagen, zodat daar water in kan druppelen. Dat water giet ik vervolgens in de nu los staande regenton die vlakbij de borders staat die het meest water nodig hebben. De regenton heeft een kraantje, zodat ik gieters kan vullen. Daarnaast heb ik een teiltje om voeten in te koelen.
Als het heel heet is, dan gieter ik in de ochtend en avond alleen de planten die dat zichtbaar nodig hebben (slap hangen) en de fruitbomen eens per week een flinke sloot.
Verder is mijn vijver een aanwinst. Vogels badderen en drinken ervan, insecten drinken er, libellen leggen er eitjes. Mocht er nog een stortbui vallen, dan leid ik het water via een smalle wadi ofwel grindgoot naar het laagste punt in mijn tuin.
3. Plantenplan
Natuurlijk heb ik voor schaduw en verkoeling bomen geplant, alleen heb ik geen landgoed, en zijn alleen kleine bomen mogelijk. Zodoende koos ik voor een vlier, die niet al te hoog wordt. Ook heb ik een paar grote struikrozen en een paar klimrozen tegen een boog gezet, om toch hoogte te creëren. Verder heb ik wat laagstamfruitbomen geplant, die straks wel bescherming gaan bieden voor de borders.
Een lelijke muur op het zuiden heb ik voorzien van een wilgentenen klimrek waar straks planten tegenaan gaan klimmen, zoals Japanse wijnbes en Oost-Indische kers. Groen maakt immers minder heet dan steen.
In vorige tuinen, in vorige hittegolven, heb ik kunnen uitvinden welke planten echt vergaan van de hitte en droogte. Toen ben ik op zoek gegaan naar vervangers die daar goed tegen kunnen. Ik heb nu het volgende neergezet, of expres laten staan en/of laten uitzaaien:
Vaste planten:
- Stijf ijzerhard (Verbena bonariensis)
- Bieslelie (Sisyrinchium striatum)
- Venkel
- Kaardenbol (Dipsacus)
- Bergamotplant (Monarda)
- Crocosmia
- Vuurpijl (Kniphofia)
- Helianthus ‘Lemon Queen’
- Zonnehoed (Echinacea)
- Herfstasters
- Kardoen
- Vijg
- Toorts (Verbascum) – diverse soorten
- Hemelsleutel (Sedum)
- Salie – diverse soorten zoals Salvia nemorosa en Salvia horminum, verder heb ik de prachtige tweejarige Salvia sclarea die uitstekend op droge zandgrond floreert (ruikt wel apart).
Lees ook mijn blog over hitteproof planten voor meer plantnamen.
Eenjarigen en zomerknollen die goed gedijen in warmte en droogte:
- Afrikaantjes
- Dahlia’s
- Zinnia’s
- Gladiolen
En op andere delen gaan de inheemse planten hun gang:
- Boterbloem
- Paardenbloem
- Weegbree
- Perzikkruid
- Duizendblad
- Diverse klaversoorten
- Kamille
- Malva
- Driekleurig viooltje
- Zuring
Deze wilde planten doen het in de droge zandbodem goed, ook in de warmte. En dit soort diverse beplanting is ook nog eens een stuk beter voor de biodiversiteit. Het gonst er van de insecten en dat maakt het weer tot een topplek voor vogels, kikkers, vleermuizen, slakken en mollen.
4. Bodemzorg
Voorkom kale bodem. Als je de bodem van de borders te kaal houdt (zoals oudere tuiniers nog wel willen doen met extreem geschoffel om de planten heen) dan droogt je grond gigantisch uit en waait het bodemstof zelfs weg. Daardoor neemt de voedingswaarde voor de planten steeds verder af en dus ook de kwaliteit van je tuin. Een heel simpele oplossing is mulchen: het strooien van fijngeknipt organisch materiaal als gemaaid gras, takjes, bladeren, houtsnippers, maar ook koffiedik en groente-afval uit de keuken op de kale plekken. Ook onkruid zonder zaad pluk ik uit de grond en leg ik op de plek waar het stond. Je merkt meteen: de grond eronder is koeler, vochtiger en levendiger: er leven bodembeestjes (pissebedden, mieren, duizendpoten), goedaardige bacteriën en schimmels die het zogeheten ‘bodemvoedselweb’ vormen en zorgen voor een topkwaliteit bodem.