KLUSTUIN * Iemand vroeg aan mij: en wat ga je doen met je tuinverlichting? Want je ziet steeds meer verlichting in tuinen en hele lichtplannen daarvoor. Kennelijk willen we ons ‘landgoedje’ graag in de schijnwerpers zetten, of een boom, of de vijver. Voor een natuurlijke tuin maak je een zeer zorgvuldig lichtplan, want daar ga je geen felle schijnwerpers in plaatsen. Ik laat je zien waar ik voor kies in mijn tuin, en waarom.
Als je voor een natuurlijke tuin kun een lichtplan maakt, dan houd je ook rekening met de andere bewoners en levende wezens in je tuin, die juist bij donker gebaat zijn. Dat betekent dat je dus zorgvuldig kiest. Ik vertel je eerst waarom, en daarna laat ik zien waar ik voor ga.
Zeldzame donkere nachten
Een donkere hemel is in stedelijk gebied een zeldzaamheid. Nederland is een van de meest lichtvervuilde landen ter wereld. De meeste mensen kunnen de Melkweg nooit meer zien vanuit hun tuin. Zo raak je als mens vervreemd van je connectie met het grotere geheel. Als je de sterrenhemel niet meer kunt ontwaren, raak je een deel van je contact met de natuur, de wereld en het heelal kwijt.
Donker is gezond
Maar lichtvervuiling is ook ongezond. Voor mens en dier. Uit onderzoeken blijkt dat het leven op Aarde stukken gezonder is bij donkere nachten. Miljoenen jaren lang heeft al het leven op Aarde een voorspelbaar ritme gehad van dag en nacht. Het zit in het dna van alle planten, dieren en mensen. Al het leven op Aarde hangt af van die balans tussen licht en donker. Licht heeft direct invloed op voortplanting, voeding, slaap en bescherming tegen vijanden. Elk dier heeft zijn ‘moment’ in de 24 uur, de ene soort leeft ’s nachts, de andere soort overdag en weer een andere soort in de schemerzones.
Er zijn veel dieren uitgestorven door het teveel aan licht ’s nachts en zelfs planten kunnen last hebben van overmatig licht. Hun groei en ontwikkeling zijn ermee verbonden. In de kortere dagen van de herfst en winter vindt de knopgroei in houtachtige planten plaats. Langere lente- en zomerdagen veroorzaken bloei. Als planten en bomen ’s nachts in kunstlicht staan, raken ze vatbaarder voor ziekten.
De tip voor portemonnee en natuur: doseren
Een makkelijke tip voor je natuurvriendelijke tuin is dus: kies voor weinig én voor slimme verlichting. Dat scheelt geld, stroom en plastic troep. En het is dus beter voor jezelf, de planten en dieren. Dus licht voor speciale gelegenheden en lampen die vanzelf aan- en uitspringen, omdat ze reageert op beweging.
Het lichtplan voor mijn tuin
Uiteraard wil ik een buitenlamp waardoor ik ’s nachts ongeschonden de poort, schuur en achterdeur bereik. Ook wil ik als ik ’s avonds bijvoorbeeld nog even naar de auto of brievenbus loop een lampje bij de voordeur.
Daarvoor ga ik op zoek naar:
- cfl- en ledlampen met een lage kleurtemperatuur.
- een sensorlamp die alleen aangaat bij beweging, daarvoor wordt een melder met IP65 aangeraden door de experts van Ledinbouwspotsleds.nl. Er zijn ook draadloze die op batterijen werken, dat scheelt een hoop werk. Ik kies dan voor oplaadbare batterijen.
- timers waarmee ik verlichting automatisch kan aan- en uitzetten, wat ook energie bespaart
Toch wel af en toe een sfeertje hoor
Wil ik toch een sfeertje voor een gezellig tuinavondje, een eetentje of een feestje? Dan kies ik voor:
- Kaarsen en lantaarns
- Dimmers op de vaste lampen: zo kan ik hun licht heel zacht laten schijnen.
- Lampen op zonnecellen van een kwalitatieve soort. Die geinige goedkope lichtsnoeren of priklampjes bevatten veel kunststof, zijn moeilijk te repareren en gaan niet lang mee. Er bestaan ook wat duurdere prikspots van bekende merken, die veel langer meegaan en er bovendien fraaier uitzien.
- Oplaadbare verlichting die steeds weer verplaatsbaar is en die ik bijvoorbeeld in een bloempot met een glasornament kan plaatsen.
- Een klassiek lampjeslichtsnoer dat ik al jaren heb, met een stekker eraan.
DIY-Tips
- Bevestig om alle lampen van zo’n klassieke lichtsnoer conservenblikjes die je van tevoren met een boor van allerlei gaatjespatronen voorziet. Of zet die blikjes los neer met een waxinelichtje erin.
- Zet grote augurkenpotten met dikke kaarsen langs het pad.
- Hang beschilderde melk- en sappakken met uitgesneden figuurtjes aan boomtakken, met elektrische kaarsjes erin.
- Bij kringloopwinkels staan vaak lantaarns die je in allerlei kleuren kunt verven, zodat ze bij de looks van je tuin passen.
Goed te weten
Als je je tuinverlichting ondergronds wilt doortrekken door je tuin, dan heb je een YMVK-as-kabel nodig. Die heeft een versterkte, beschermende buitenmantel. Ondergrondse kabels moeten op minimaal 50 cm diepte worden gelegd om beschadiging te voorkomen. Ik heb in mijn tuin een gat staat graven en stuitte al binnen 5 centimeter op een elektrakabel die de vorige bewoner klaarblijkelijk daar had doorgetrokken.