GROENE LIFESTYLE * Waar houd je rekening mee als je je huis wilt verduurzamen? Liefst wil je energieneutraal wonen. Dan verbruik je evenveel energie als je zelf opwekt. Zo’n energieneutrale woning voldoet aan een aantal eisen. En al zijn we anno 2020 heel ver met technologie, het begon in Nederland in 1974 met experimenten in een spraakmakende Brabantse bolwoning.
Op De Kleine Aarde in Boxtel staat de ‘bolwoning’, het eerste ecomonument van Nederland, zou je kunnen zeggen. Want het is het eerste idee voor een zelfvoorzienend kringloophuis, uit 1974, bijna vijftig jaar geleden.
In een bol behoud je energie en warmte
“Het idee van het bolletje is dat deze vorm bij een bepaalde inhoud de kleinste buitenoppervlakte heeft, dus zo min mogelijk energie en warmte verliest’, verklaart het technische brein achter de bol, Jaap ’t Hooft” (Bron: Andere Tijden). Zelfs Koningin Juliana reisde ervoor af naar Boxtel, maar ook veel universiteitsstudenten kwamen op excursie naar de revolutionaire bolwoning.
Gas uit kippenstront
Het plan was om alle energie en water die in het huis zouden worden gebruikt, te halen uit de natuur. Regenwater werd gefilterd en gebruikt om te koken en wassen, en met het restwater spoelde je de wc door. Gas om op te koken bestond uit een mengsel van kippenmest, varkensmest, rioolwater en rioolslib. Ook was er een windmolen die energie opwekte, én een zonnecollector.
Uiteindelijk heeft bedenker Jaap twee jaar in de spraakmakende bal gewoond, maar bleek het allemaal erg bewerkelijk of maar half te functioneren. Toch heeft het experiment indertijd mensen aangezet tot verder onderzoek naar duurzaam wonen. Er kwam discussie op gang, over hoe een Nederlands huishouden zonder elektrische energievoorzieningen kon functioneren. Het was een echt praktijkmodel voor verdere studie, discussie en voorlichting over duurzame woonoplossingen. Want toen al maakte men zich zorgen om de combinatie van overbevolking, toenemende milieuverontreiniging en uitputting van energiebronnen en grondstoffen.
Anno 2020 gaan we alsnog voor energieneutraal
Inmiddels is er veel veranderd. We zijn onze huizen beter gaan isoleren en gebruiken zuinige ketels. Maar we kunnen nog stappen zetten. Een écht duurzame woning gebruikt namelijk niet méér energie dan wat het huis zelf opwekt. Die balans heet: energieneutraal. En dat is nu de uitdaging, die in tegenstelling tot 1974 eindelijk echt voor iedereen mogelijk is.
Behalve goed voor het milieu en je portemonnee, is een energieneutraal huis ook nog eens comfortabel:
- het is gelijkmatig warm
- de vloeren voelen niet koud aan
- er is voortdurend aanvoer van verse lucht
Zo krijg je een energieneutraal huis voor elkaar
Hoe kun je je eigen huis energieneutraal maken of waar let je op bij de aankoop van een huis?
- door zelf zo weinig mogelijk energie gebruiken
- door zelf energie duurzaam op te wekken
Dat duurzaam opwekken van energie kan op/in/bij je eigen huis, of met je buurt of op lokaal niveau, denk aan:
- zonnepanelen
- windenergie
- aardwarmte
- biogas
De stroom die het opwekken oplevert, wissel je uit met je energiebedrijf: in de winter gebruik je het en in de zomer lever je het. Als het goed is, is dat in balans, en staat de teller dus uiteindelijk op nul.
Welke stappen leiden tot energieneutraal wonen?
Als je alle onderstaande stappen uitvoert, bereik je de balans van een energieneutraal huis:
- Zet HR++ glas of triple-glas in je ramen
- Isoleer dak, muren en vloeren
- Dicht alle kieren
- Neem een ventilatiesysteem (met warmteterugwinning)
- Kies vloerverwarming of radiatoren die werken op lage temperatuur via een buizensysteem dat warm water (minder dan 55 graden) krijgt via een warmtepomp of zonneboiler
- Plaats zonnepanelen die stroom opwekken voor bijvoorbeeld de warmtepomp en je elektrische apparaten
- Hou bij via meetapparatuur hoeveel energie je opwekt en hoeveel je verbruikt
1. Zet HR++ glas en triple-glas in je ramen
Zelfs de bolwoning had al dubbele beglazing. Als je het enkele of ‘gewone’ dubbel glas vervangt door HR++ of triple-glas, maak je een heel grote stap. Dit soort glas heeft 4 voordelen:
- Warmte blijft binnen
- Geluidswerend
- Goed voor je energierekening
- Goed voor het klimaat / milieu
HR++ is dubbel glas met een coating en isolerend gas tussen de platen, waardoor het goed isoleert.
Triple-glas bestaat uit 3 glasplaten met een coating en isolerend gas waardoor het supergoed isoleert.
Als je wilt zien wat er allemaal te koop is op glasgebied, zie dan o.a. de site van GlasGigant, waar je van alles kunt lezen over allerlei energiebesparende glassoorten, waaronder het triple HR glas van GlasGigant.
2. Isolatie dak, muren en vloer
Hoe is het met je isolatie gesteld? Doe de isolatiecheck op de website van MilieuCentraal en lees daar verder over allerlei mogelijkheden.
3. Kieren dichten
Woon je in een ouder huis? Tocht door kieren zorgt ongemerkt voor veel energieverlies. En dat is juist makkelijk en niet duur op te lossen. Kieren dicht je met tochtstrips, tochtband, kit of ander materiaal, het maakt niet zoveel uit wat je gebruikt.
TIP Laat kieren onder deuren ín huis zitten voor goede ventilatie binnenshuis. Ook moet je wel regelmatig je huis luchten voor een prettig en gezond binnenklimaat. Uiteraard niet met de thermostaat op 35 graden.
4. Talloze vervolgstappen
Zonnepanelen, warmtepompen, ventilatiesystemen, meetapparatuur. Wil je daarover meer lezen? Kijk dan op deze pagina van MilieuCentraal, waar je ziet wat je op allerlei fronten kunt ondernemen om je huis duurzamer te maken en wat uiteindelijk misschien leidt tot echt energieneutraal wonen.
Huis verkopen/kopen? Energielabel nodig
In 2015 kregen alle huiseigenaren van de Rijksoverheid een voorlopig energielabel, gebaseerd op onder meer bouwjaar. Bij de verkoop of nieuwe verhuur moet je als huiseigenaar dat label definitief maken. Dat kan online tegen een gering bedrag. Ontbreekt het label bij verkoop of verhuur, dan riskeer je een boete.
Bronnen: MilieuCentraal en Glasgigant (samenwerking).