Op de jaarlijkse Vakantiebeurs in Utrecht ging het dit jaar over nadenken over je vakantie en je reisgedrag. Hoe duurzaam reis je eigenlijk? Wat laat je achter voor de lokale bevolking? En hoe hoog is de uitstoot die je veroorzaakt met je verre vlucht?
Nou zijn dat niet echt fonkelnieuwe vragen, en de wereld van het toerisme is al zeker 15 tot 20 jaar bezig met verduurzaming. Toch lijken ze pas nu echt post te vatten bij zowel reiziger, als aanbieder, als lokale bestemming.
Het massatoerisme heeft veel mensen welvaart gebracht. Maar ook ellende. Overbebouwing, exploitatie van dieren en kinderen, natuurvernietiging. Onderwerpen waar mensen zich steeds meer bewust van zijn en mee bezighouden. En waar ze zelf hun verantwoordelijkheid voor willen nemen. Slechts 20% van de vakantiegangers wil zich niet bekommeren over de gevolgen van hun reisgedrag. Een groep van 70% heeft nog geen duidelijke mening en de rest van de reizigers probeert bewust vakantie te vieren. Hopelijk zet die trend positief door de komende jaren.
Ik heb een paar ‘bewust-reizentrends’ die ik op de Vakantiebeurs tegenkwam op een rijtje gezet.
1. Niet meer gaan
Ik zit in de jury voor de ASPersprijs digitaal en een van de genomineerden was Sarah Haaij met haar schitterende anti-reisartikel voor De Correspondent over een Thais eiland met een burn-out. Het eiland is nu zelf ‘met vakantie’ want uitgeput door het toerisme. Dat het eiland met verlof mocht, is bepaald in het kader van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties.
Een mooi geschreven verhaal over de andere kant van het toerisme, dat je goed wakker schudt als toerist: weet wat je aanricht. Het eiland vertelt zelf wat haar is overkomen: “Dit vakantieseizoen verwachten mijn gelijken en ik 32 miljoen ontspanningszoekers. Ontwikkeling betekent ook dat steeds meer bewoners hun stukje paradijs opeisen. En dat voel je. (…) “Op het eerste gezicht lig ik er nog altijd drink-met-je-billen-bloot-melk-uit-een-kokosnoot-goed bij. Een vervuilde zoetwaterbron of weggekapte mangrove is te camoufleren. Maar onder water is het een visueel slagveld. De ondiepe riffen zijn dood, verder in zee is mijn koraal verbleekt. En omdat samen met mijn energie ook mijn libido is verdwenen, is de biodiversiteit gedaald.”
Geweldige citaten die je in het hart treffen. Want ja, waar zijn we mee bezig. En snoeihard: “Als het die experts echt menens is, dan heb ik nog wel een doel voor ze: de wereld op een cursus vakantievieren.”
Het verhaal van Sarah gaat over het contrast tussen ‘mensen die vinden dat ze nodig met vakantie moeten’ en het eiland dat daardoor een burn-out krijgt.
Maar zo heb je ook een overkill aan toeristen in Venetië, bij de Toscaanse highlights, de Taj Mahal en andere topbestemmingen. Zelf stond ik afgelopen voorjaar nog bij de Eiffeltoren. Ongelooflijk, het was daar ongenadig druk.
Waarom moeten we daar allemaal naartoe? En van wie moet dat?
We kunnen ook gewoon besluiten niet meer te gaan. Idee: een anti-bucketlist opstellen?
2. Reisorganisaties stimuleren hun aanbod aan te passen
Dit jaar wordt voor de tweede keer de Sustainable Travel Award uitgereikt. Een initiatief van reisorganisatie ANVR en TravMagazine. Het is voor reisondernemers een belangrijke onderscheiding.
De award gaat eind januari naar een organisatie met het meest toonaangevende initiatief om met meer respect om te gaan met natuur, cultuur, milieu en lokale bevolking. De winnaar wordt gekozen door de jury bestaande uit MVO Nederland, ANVR, een reisondernemer, de redactie van TravMagazine, maar ook reisprofessionals kunnen hun stem uitbrengen. De jury kijkt naar de (sociale) impact op lokale bevolking, milieu & natuur en de impact op de reiziger en de bedrijfseconomische impact.
Dit jaar zijn tijdens de Vakantiebeurs genomineerd: BookDifferent.com, een hotelboekingssite die via algoritmes duurzame accommodaties toont, TUI Magic Life Fuerteventura, waar hotelgasten op een grappige manier worden opgeroepen om hun handdoeken te hergebruiken en Vacanceselect die de levenscyclus van stacaravans verhoogt van 10 naar 20 jaar (zie ook verderop in deze blog).
3. Bewust beleven <> bucketlist afvinken
Traveltrendwatcher Tessa aan de Stegge had als thema van haar drukbezochte presentatie ‘Betekenisvol Reizen’ als onderdeel van een groter project. Ze stipte daarbij een behoorlijk aantal thema’s met voorbeelden aan. Zoals over reizigers die niet meer kiezen voor de topattracties, de bucketlists en de must-sees, maar voor beleving en well being voor zichzelf en anderen.
a. Bohemian Travel
Deze trend gaat volgens Tessa over ‘gewoon ergens zijn op een mooie plek’. In deze trend bezoek je dus niet een highlight, maar kies je ervoor gelukzalig in een klassiek kampeerbusje rond te toeren door een mooi landschap, of te verblijven in een tiny house hotel op een heerlijke plek. En dat hoeft niet eens ver van huis te zijn.
In dit kader zag ik op de Vakantiebeurs een enorm aanbod van daktenten voor auto’s, die voor mijn gevoel ook in deze trend passen.
b. Je reisgenoot
Een andere trend is volgens Tessa ‘Met Wie Je Gaat’. Dus met je vader, moeder, kind, studiegenoten of juist… met alleen jezelf.
Met wie je een ervaring gaat delen, is belangrijker dan de toeristische topper die je gezien moet hebben of een materialistisch cadeau dat je wilt krijgen.
c. Natuur, groen en goed doen
Op het gebied van natuur stipte Tessa tijdens de Vakantiebeurs trends en initiatieven aan die vallen onder de noemers ‘ontspullen’, ‘natuur en fitness’ en ‘groen doen’.
Qua onstpullen is ‘delen’ in opkomst – zoals een camperbus of een vakantiehuisje. ‘Hebben’ en ‘bezitten’ is uit, (uit)lenen en (ver)huren is in.
Mensen willen vaker ook op vakantie fit blijven en gaan dan activiteiten in de natuur ondernemen. Anderen besluiten op vrijwilligerswerk te gaan doen of iets anders ’terug te doen’ ten bate van de lokale natuur of cultuur. En/of ze kiezen bewust voor een ecovriendelijke bestemming of accommodatie.
Tessa: “Mensen kijken steeds vaker naar hun sociologische en ecologische impact als toerist. Ze willen mens, dier en cultuur beter achterlaten.”
Inderdaad, beaamt ze, kom je dan soms terecht in de sfeer van de uit de hand gelopen goede bedoelingen, of in situaties waarin kinderen als weesjes worden gepresenteerd of dieren als zielig, om mededogen op te wekken en daarmee geld te verdienen. Ook weer iets om rekening mee te houden.
4. Letten op CO2-compensatie
Een onderwerp is C02-uitstoot die je veroorzaakt met al je gereis.
a. Standaard in het reispakket gecompenseerd
Enkele reisorganisaties gaan betalen voor de CO2-uitstoot van hun vakantiegangers. Brancheorganisatie ANVR vindt dat reizigers nog te weinig zelf doen om hun reis CO2-neutraal te maken. In 2016 wilde slechts 1 op de 800 vakantiegangers vrijwillig betalen voor de milieubelasting door de vakantiereis.
Daarom gaan enkele reisorganisaties nu CO2-compensatie standaard in hun reispakket opnemen. Dat is ongeveer 5 euro per klant en wordt uit de winst gehaald. Zo wil de branche uiteindelijk CO2 actief helpen terugdringen.
Het compensatiegeld wordt gedoneerd aan de Zwitserse milieuorganisatie South Pole Group. Die houdt zich bezig met projecten om CO2-uitstoot te verminderen, zoals het ontwikkelen van energiezuinige kooktoestellen in Ghana.
Ook via de site GreenSeat kun je kijken hoeveel je kunt compenseren en dat gelijk omzetten in daden.
b. Treinen in plaats van vliegen
Eurostar is de hogesnelheidstrein die binnenkort ook dagelijks vanuit Nederland naar Londen vertrekt. Vanaf Brussel rijdt Eurostar met 300 km/u tot de Kanaaltunnel. De oversteek duurt slechts 21 minuten en de trein levert je in hartje Londen af. Dat scheelt een hoop gedoe met vliegen, inchecken en overstappen. En CO2.
Als je boekt met NS Internationaal krijg je in je online boekingsbevestiging een link naar een CO2-vergelijker: “Wist u dat u gemiddeld 7 keer minder CO2-uitstoot veroorzaakt dan wanneer u met het vliegtuig naar dezelfde bestemming reist?”
Kijk op EcoPassenger om te zien welk verschil je maakt oor te kiezen voor trein, vliegtuig of auto. Het is overigens een leuke tool om een poosje wat routes op in te vullen.
Lees ook deze blog om wat meer te lezen over treinen versus vliegen.
c. CO2-vriendelijkst: eigen spierkracht
Het is al decennia populair onder een groep ultrasportieve figuren die kilometers vreten en dan ook nog kamperen, maar inmiddels wordt de wandel- en fietstocht ontdekt door de wat minder fanatieke groep die kortere afstanden aflegt en van hotel naar hotel peddelt of banjert.
En bovendien bespaar je me toch een hoop C02!
Ik vakantiefiets zelf al jaren. Sommige mensen hebben daar een ‘armoedig’ beeld bij, alsof je je niet meer kunt veroorloven. Maar van huis naar Berlijn of Genève fietsen, op eigen spierkracht, dat is toch gaaf? Lekker toeren door het land, dat langzaam van karakter verandert, aan het eind van de dag een B&B of inderdaad toch in de trekkerstent op een fijne camping. De reis is dus al een bestemming op zichzelf. En de eindbestemming is de kers op de taart.
5. Upcycling van accommodatie
Het bedrijf Stoer Buiten bedacht een concept om oude stacaravans te upcyclen tot een eigentijdse cave met veel hout. Vacanceselect vroeg hen om dat ook voor hun stacaravans te doen. Dat betekent dat gedateerde accommodatie (ongeveer 10 jaar oud) weer eenzelfde periode mee kan. Ook is het zo dat de oude caravans niet te hoeven weggehaald van een terrein waar inmiddels grotere bomen en struiken staan, die anders hadden moeten worden gekapt of flink gesnoeid om de oude caravan te verwijderen en een nieuwe te plaatsen.
Hoe dat over 10 jaar moet zien we dan wel weer? In elk geval zijn het prachtig gerestylde verblijven.
Ook een leuke mention in dit kader (niet gezien op de Vakantiebeurs) is Tralaluna, een klein Drents bedrijf dat oude caravans en busjes een tweede leven geeft en aanbiedt voor verhuur. Kun je met vrienden, partner of zelfs je hele familie op pad en overnachten op natuurcampings in Nederland. Alle trends in 1!
#spreadnaturelove