Net boven Maastricht liggen de dorpen Borgharen en Itteren. Begin jaren negentig waren ze in het nieuws toen de Maas flink buiten zijn oevers trad.
Nog steeds kan dit gebied overstromen. Daarom is het Grensmaasplan opgesteld, een soort deltaplan voor dit gebied. Er zijn nieuwe dijken aangelegd, de stroomgebieden van de Maas zijn vergroot, de rivierbedding is uitgediept.
Ook is er ruimte gemaakt voor natuurontwikkeling. Rivierpark Maasvallei is een natuurgebied dat in twee landen ligt: Nederland en België. Het begint in Maastricht en eindigt bij het witte stadje Thorn.
Ik ging een middagje struinen in het stroomgebied pal ten noorden van Maastricht, tussen de dorpjes Borgharen en Itteren. Hier is sinds 2015 een natuurgebied aangelegd.
Wat bijzonder is aan dit gebied, is dat je hier als mens vrij mag rondlopen. Er zijn dus wat vaste paden, maar je mag ook gewoon zelf je weg kiezen.
Dat maakt het wandelen heel ontspannen. En de weg kwijt raken kan niet: links stroomt de Maas en rechts ligt de weg tussen de twee dorpen.
Ineens strijkt er een dagpauwoog voor me neer in het gras. Ik kan hem minutenlang gadeslaan, hij blijft rustig zitten.
Even verderop poseert een schitterende libelle, met gaasachtige vleugels. Een glazenmaker. Wat mooi om op je gemak naar zo’n beestje te kunnen kijken.
Vlasbekje, wilde peen, oranje havikskruid.
Interessant weetje: al stromend door Frankrijk en België neemt de rivier ook allerei zaden en plantpollen mee, die weer aanspoelen in Nederland. Zo kan het voorkomen dat je witte munt en wilde marjolein (oregano) treft. Ook groeit er volop kattenstaart, slangenkruid en boerenwormkruid.
Ook wandelaars verspreiden zaden: aan mijn sjaal kleven de stekelballetjes van de grote klit.
In het nieuwe natuurgebied komen allerlei struiken en boompjes op, zoals massa’s wilgen en berken. Een dergelijk bos langs de rivier heet ‘ooibos’.
Grazers als paarden, runderen, maar ook bevers knagen ‘s winters aan die boompjes. Zo onstaan er tussende bomen open plekken met laag struikgewas en planten.
Vanaf een verhoging overzie ik de omgeving en kijk ik over de Maas waar wat eilanden in liggen en België meteen aan de overkant.
Er zitten hier flink wat vogels. Wat je hier kunt spotten in lucht en veld: veldleeuwerik, oeverzwaluw, kneut, torenvalk. In en aan de rivier: ijsvogel, meeuw, eend, gans, zwaan en steltloper en de kleine plevier. Tijdens de vogeltrek landen er visarenden, ooievaars en kraanvogels voor een tussenstop.
In de uiterwaarden grazen zwarte runderen. Er zouden hier ook konikpaarden rondlopen, maar die heb ik niet gezien.
Het regent inmiddels een beetje, maar wat maakt dat nou uit… Ik loop hier vrij te banjeren en te genieten!
Teruglopend naar Borgharen zie ik ineens een informatiepaneel staan, dat me wijst op een bijzondere plek. In 2010 werd hier tijdens graafwerkzaamheden voor het Grensmaasplan een flink massagraf voor zo’n 65 gesneuvelde gevechtspaarden ontdekt. Vermoedelijk zijn de dieren omgekomen tijdens een slag om Maastricht in 1794 en hebben ze hier hun laatste rustplaats gekregen. Er staan nu gedenkstenen. In Kasteelhoeve Hartelstein te Itteren is een expositie over deze opmerkelijke bodemvondst te zien.
Via een dijkje met jonge koeien loop ik terug naar mijn startpunt. Ik ben goed uitgewaaid, fijn!
Info struinen langs de Maas
Ik begon in Borgharen bij de parkeerplaats aan het eind van de Middenstraat. Daar kun je doorlopen naar de Maasoever en daarlangs lopen tot je bij een breder natuurgebied komt.
Je kunt ook veel verder struinen langs de Maas en zelfs via stepping stones naar België aan de overkant – als het water laag staat in de zomer. Met de speciale Ontdekkingskaart kun je je weg zoeken > te koop bij alle VVV Zuid-Limburg vestigingen en webshop.
Meer lezen over Zuid-Limburg op deze site
Op onkruidexcursie met een wildplukker