Eenjarige bloemen zaaien voor je eigen pluktuin

AVONTUURLIJK TUINIEREN * Vanaf medio maart, begin april zaai ik op de vensterbank allerlei planten, om straks veel kleur en fleur in mijn pluktuin te krijgen, insecten te trekken en om van te eten. Ik vertel je wat ik heb geplant en geef je ook nog waardevolle tips van een expert.

Bloemen maken van je tuin een feest: ze trekken bijen, hommels en vlinders aan, ze zijn vaak eetbaar en ze staan mooi in een vaas.

Je kunt met eenjarige bloemen je tuin jaarlijks een nieuwe look geven én er heel snel lege gaten mee vullen. Bovendien geven ze snel resultaat en veel vrolijkheid. Dus vraag zaadjes aan bekenden met een tuin, of koop ze in tuincentrum of online om in op de vensterbank in het voorjaar alvast met de voorpret te beginnen.

eenjarge bloemen — Van linksboven naar rechtsonder: incarnaatklaver, wilde peen, zinnia (een van de vele soorten), groot afrikaantje (tagetes erecta).

Eenjarigen vanaf maart/april voorzaaien op de vensterbank geeft een heleboel voorpret. Als het echte groei- en bloeiseizoen buiten nog moet beginnen, kun je binnen al zaadjes in de aarde stoppen en verzorgen.

Let op: eerder zaaien loopt vaak uit op teleurstelling: je hebt dan veel te vroeg te lange slungelige plantjes die pas medio mei naar buiten kunnen vanwege de nachtvorst. Vaak redden ze het dan niet. Als je geen kas hebt, zaai dan pas vanaf medio/eind maart. Kijk op de verpakking of vraag aan degenen van wie je de zaadjes kreeg, wanneer je het beste kunt beginnen, of zoek op internet.

Ik kies voor eenjarige planten die direct veel bloemen geven. Ze komen op kale plekken in de border, maar ook in mijn proef- en pluktuin. Graag heb ik bloemen die eetbaar zijn, die insecten aantrekken én die mooi staan in een vaas.

Eenjarige bloemen kweken op de vensterbank en vervolgens in de pluktuin

Afrikaantjes (houden verschillend ongedierte weg, je hebt verschillende soorten, probeer ook de enkelbloemige soorten)
Goudsbloem (de bloemblaadjes kun je over de salade sprenkelen en drogen voor thee)
Oost-Indische Kers (eetbare bloem, de bladeren worden graag gegeten door rupsen van het koolwitje, dus soms moet je die opofferen, de plant groeit daarna gewoon weer aan!)
Muskuskaasjeskruid (eetbare bloem)
Zinnia’s (snijbloem)
Zonnebloemen (nectar en pollen voor insecten, pitten voor vogels)

Beter direct zaaien in volle grond, medio mei: korenbloem, incarnaatklaver, wilde peen en bolderik.

Zaadjes verzamelen en ruilen is leuk, ik wissel regelmatig zaden uit met Instagrammers en andere tuinkennissen.

Zaden oogsten

De zaden van muskuskaasjeskruid, goudsbloem, Oost-Indische kers en zonnebloem kun je vanaf augustus oogsten. Daarna volgen afrikaantjes en zinnia’s. Stop daarvan de gehele uitgebloeide bloem in een papieren koffiefilter. Laat drogen. De zaadjes schud je er na verloop van tijd uit.

Duurzaam kweken

Eline Houtkamp van pluktuin Bloem en Oogst in Wapserveen.

Een expert op het gebied van fleurige bloemen voor in de tuin is Eline Houtkamp van Bloem en Oogst in Wapserveen. Op haar biologische akker teelt ze duurzame snijbloemen. Ze levert aan bruiloften, evenementen, restaurants en verkoopt ook zaden in haar webshop.

Vieren, versieren, troosten

Ze teelt bloemen ‘om te vieren, versieren of te troosten’. Maar ook om te laten zien dat bloemteelt niet vervuilend hoeft te zijn. Eline: “Bloemrijke akkerranden verdwijnen door intensivering van landbouw, waardoor voedsel voor bestuivende insecten schaarser wordt. En dan bevatten planten vaak ook nog schadelijke resten van gewasbeschermende middelen. Ook de sierteelt is vervuilend met verwarmde kassen en grootschalige bloembolakkers. Hoe mooi zou het zijn als we juist met bloemen zorgen voor de natuur? Dat probeer ik met Bloem en Oogst, door bij te dragen aan biodiversiteit, gezonde voeding voor bestuivende insecten en een goed bodemleven.” Zaad –en plantgoed koopt Eline zoveel mogelijk biologisch en lokaal of kweekt ze in haar onverwarmde kas. “Zo blijft de ecologische voetafdruk zo klein mogelijk en werkt ik aan een gesloten kringloop.”

Tips van de expert

Aan Eline vraag ik welke tips zij heeft voor iedereen die ook bloemen in de tuin wilt zetten en wil bijdragen aan een grotere biodiversiteit, maar ook om zelf van te genieten.

“Een van de allerleukste dingen is het opkweken van zaadjes. Daar begin ik in januari al mee, in mijn tunnelkas. Ik stop in feite en beetje hoop in de aarde. Het is mooi om daarvoor te zorgen. En je maakt tijdens dat kweken van alles mee: frustratie, iets wat niet opkomt of wat heel lang op zich laat wachten. Maar ook vreugde als iets opkomt. De natuur weet constant te verrassen. Ik heb wel eens een bepaalde plant zes keer geprobeerd en ze de zaadjes kwamen maar niet op, maar ineens, na een regenbui, waren de kiemplantjes er. Je wordt uiteindelijk altijd wel beloond. En dan is het zo mooi om al die kleuren, vormen en geuren te zien en ruiken. Elk zaadje blijkt een cadeautje.

Bloemen prikkelen je emotie en je verbeelding. Ik had mijn akker dit jaar heel netjes op bloemsoort ingedeeld, maar komend jaar ga ik er meer een spektakel van maken, een palet. De tuin als schildersdoek.”

Tip 1: durf flink te knippen

Knip een bloem zover mogelijk af tot de eerste bloemknoppen of het eerste bladpaar aan de steel. Door dit te doen, blijft een plant veel langer doorbloeien en vertakt hij ook beter.

Let op: dit geldt niet voor ‘enkelstelige planten’ die niet vertakken, zoals gladiolen, alliums en tulpen – vaak groeiend uit een bol.

Tip 2: de bodem

“Zorg met liefde voor de bodem. Dat is tenslotte waar het zaadje ontkiemt. Een gezonde bodem herbergt genoeg vocht in droge periodes en voert het voldoende af in natte periodes. Door jaarlijks af te wisselen met gewassen en groenbemesting (planten die voeding geven aan de bodem, zoals klaver en phacelia, KS), blijven er genoeg voedingsstoffen beschikbaar in de bodem. En waar nodig, kun je organische bemesting, zoals biologische paardenmest en paddenstoelencompost gebruiken.”

Tip 3: verzamel zaad, maar laat ook staan

“Verzamel aan het eind van het seizoen weer zaad voor volgend jaar. Maar laat ook wat plantresten staan om in de winter naar te kijken, zoals kardoen, kaardebol, venkel en zaaddozen van papaver.”

Tip 4: probeer deze planten eens

“Zet ook eens herfstasters in de tuin: mooie felle bloemen die tot in december kunnen bloeien. En denk eens aan siergrassen, die staan mooi in een boeket. Ook een leuke: de bloemen van dille. Verder: de kogelamaranth. Ik had er nooit zoveel mee, maar hoorde er andere telers en bloemisten over roepen. Dus heb ik ‘m toch geprobeerd. Nu ben ik er helemaal weg van! Hij doet het goed en past overal bij. Een blijver in mijn tuin.”

Ook toppers vooor een pluktuin zijn natuurlijk dahlia’s en chrysanthen, mede omdat die tot ver in de herfst uitbundig en gul bloeien.

Tip 5: maak een ‘doorlopend boeket’

“Je kunt in huis een vaas of meerdere vaasjes neerzetten waar je gedurende het seizoen voortdurend verwelkte bloemen uithaalt en daar verse ervoor terugzet. Dan blijf je een interessant boeket houden. En laat mooi verdroogde bloemen er juist tussen staan. Dat geeft charme. Ververs wel het water regelmatig.”