NATUURVRIENDELIJKE HUISRENOVATIE * In Noorwegen zijn groene daken al eeuwenlang bouwtraditie. Deze karakteristieke daken, bedekt met een dikke laag gras, wilde planten en soms zelfs struikjes en boompjes, zijn mooi om te zien en tegelijkertijd een slimme en duurzame manier om huizen te isoleren. Ik laat voorbeelden zien die ik tegenkwam en geef tips waar je de groene daken zelf kunt gaan bekijken in Noorwegen.
De traditie van groene daken in Noorwegen gaat minstens duizend jaar terug. Tijdens de Vikingtijd en de Middeleeuwen werd het gebruikelijk om huizen en boerderijen te bouwen met houten wanden – soms op een stenen onderlaag – en een dakconstructie bedekt met een laag berkenbast en daarop een dikke laag gras of mos. Deze techniek biedt uitstekende isolatie, houdt warmte binnen in de winter en zorgt voor koelte in de zomer. De daken beschermen tegen sterke wind en regen, cruciaal in het Noorse klimaat.
Lagen van hout, berkenschors, graszoden
Het traditionele Noorse groene dak bestaat uit verschillende lagen. De basis wordt gevormd door houten balken. Daarop wordt berkenbast gelegd als waterdichte laag. Berkenbast is een essentieel onderdeel omdat het van nature oliën bevat die waterafstotend werken, waardoor het dak beschermd blijft tegen vocht en lekkages. Daarbovenop komt een dikke laag graszoden. Die zoden worden stevig aangestampt en moeten onderhouden worden om uitdroging en erosie te voorkomen. Verder worden de zijkanten belegd met platte stenen en een houten constructie houdt het dak op z’n plek. In sommige gebieden groeien op deze daken zelfs kleine bomen en struiken.
Groene daken in Noorwegen nog altijd te zien
Hoewel de opkomst van moderne bouwmaterialen en technologieën het gebruik van traditionele groene daken heeft verminderd, zijn ze nog steeds een geliefd architectonisch element in Noorwegen. Ook nieuwe huizen worden nog steeds gebouwd met deze traditionele techniek, zowel om esthetische als ecologische redenen.
Zo hebben veel vakantiehuisjes een groen dak. Bovendien worden groene daken in de moderne architectuur herontdekt als een milieuvriendelijke en energie-efficiënte oplossing. In stedelijke gebieden, zoals Oslo, worden daken van nieuwe gebouwen steeds vaker voorzien van vegetatie om de biodiversiteit te bevorderen en het stadsklimaat te verbeteren.
De Noorse traditie van groene daken is een prachtig voorbeeld van hoe oude bouwtechnieken en moderne duurzaamheid samen kunnen gaan. Wat ooit begon als een noodzaak om warm te blijven in de lange winters, is vandaag de dag een symbool van ecologisch bewustzijn en architectonische traditie.
Drie plekken om groene daken te bekijken in Noorwegen
1. Sunnfjord Museum
Een plek om traditionele Noorse groendaken van dichtbij te bekijken is het Sunnfjord Museum in Førde. Dit openluchtmuseum biedt een fascinerend kijkje in het leven en de architectuur van historische Noorse boerderijen. Verschillende gebouwen op het terrein zijn voorzien van authentieke groene daken, waarbij de traditionele constructiemethoden behouden zijn gebleven. Je kunt goed zien hoe de combinatie van berkenbast en graszoden wordt toegepast.
2. Bygdøy Museum
Een andere uitstekende plek om traditionele Noorse groene daken te bewonderen is het Norsk Folkemuseum op het eiland Bygdøy, dat je per boot kunt bereiken vanaf de stadshaven van Oslo. Dit openluchtmuseum biedt een zeer uitgebreide collectie historische Noorse houten gebouwen, waaronder boerderijen en huizen met authentieke grasdaken. Voor liefhebbers van traditionele Scandinavische architectuur, houtbouw en houtbewerking een aanrader.
3. Maihaugen in Lillehammer
Ook een groot openluchtmuseum met een uitgebreide collectie historische gebouwen met traditionele groene daken bewonderen. Ik ben hier zelf niet geweest.
Meer lezen
- Over houtarchitectuur in Noorwegen: deze pagina van Visit Norway
- Rondreis door het zuiden van Noorwegen