Basisrecepten voor creatief koken met kliekjes

SERIE AFVALVRIJ LEVEN * Aangezien ik me momenteel verdiep in de no waste-levensstijl, kook ik ook bewuster met kliekjes. Ik ruim elke vrijdag de koelkast leeg. Ook speur ik in de rest van de voorraad en de vriezer wat er opgemaakt kan worden. Het is een superleuke kooksessie, want lekker experimenteel en creatief. Toch gebruik ik een aantal basisrecepten. Ik deel ze hier.

Ik deed eerder dit jaar mee met een food challenge samen met collegabloggers van Voetspot.nl. Toen kwam ik er tot mijn schaamte achter dat er nog best wat voedsel werd verspild in ons tweepersoonshuishouden. Dat had ik niet gedacht. Ik had het idee voorbeeldiger te zijn…

Voedsel verspillen is energie verspillen. Eten wordt geteeld of geproduceerd met liefde, vakmansschap en energie. Vervolgens verpakt, vervoerd, door jou gekocht. Eet die producten dan ook tot het laatst eetbare stukje op. Dan ben je goed en gezond bezig. En voordelig. Je kunt vaak met je restjes een lekker gerecht of zelfs een complete maaltijd maken.

Na deze foodchallenge besloot ik dat ik 1 dag in de week tot kliekjesdag zou bombarderen. De ideale dag daarvoor is vrijdag: eind van de week en de ‘grote boodschappen’ doen we meestal de dag erop.

Oja: ik schreef op Voetspot.nl een blog over wat je kunt eten van groente. Ik zag namelijk tijdens de feestdagen, toen ik veel kookte met anderen, dat er vaak onderdelen van groente worden weggekieperd, die gewoon eetbaar zijn.

Wat zijn (vegetarische) kliekjes?

Restjes rauwe of gekookte groente
Restjes gekookte rijst/pasta/aardappelen
Oud brood
Restjes kruiden en specerijen (gekocht voor een recept uit een kookboek, ik heb er altijd wat van over…)

Wat heb je nodig om met kliekjes te koken?

De vaste basis voor een vegetarische kliekjeskoker is:

Uien
knoflook
Diverse (gedroogde) kruiden
Bouillonblokjes naar eigen smaak en soort
Kaas (of een kaasvervanger)
Noten en/of pitten
Olie
Eieren
Kokosmelk of geraspte kokos
Staafmixer

Wat kun je maken?

1. Soep of saus

Voor een soep snijd je een ui in reepjes. Bak deze zachtjes in een diepe pan. Strooi daar een eetlepel kruiden bij zoals vadouvan, ras-el-hanout, of garam-masala. Of een andere mix die je lekker vindt. Roerbak kort. Dan een uitgeperst teentje knoflook erbij. Ook even roeren.

Vervolgens kun je hier alle soorten rauwe of gekookte groenten toevoegen die je tot je beschikking hebt. Tot en met aan restjes peulvruchten aan toe.

Roerbak even en giet er dan er een hoeveelheid heet water bij die past bij de hoeveelheid groente en je voorkeur voor de dikte van de soep. Doe er vervolgens een bouilonblokje bij, passend bij de hoeveelheid vocht. De standaard blokjes zijn goed voor soep van circa 500 ml tot een liter.

Laat dit 10 minuten tot 30 minuten koken, al naar gelang de groenten die je gebruikt – met gekookte groente is het eerder klaar.

Als je houdt van een mooie, gladde soep zonder stukjes: laat soep iets afkoelen en zet de staafmixer erin.

Je kunt hier vlak voor het opdienen nog een restje rijst of pasta toevoegen voor een maaltijdsoep.
Eet er tosti’s bij van oud brood, of bak oud brood tot croutons in wat olie.
Ook lekker: restje champginons los bakken en over de soep strooien

Voor een saus gebruik je simpelweg minder water, of kook je de soep verder in tot een dikke brij. Daarna pureren met de staafmixer. Lekker bij rijst, pasta, of in een wrap.

2. Omelet of frittata

Heb je ongekookte groenterestjes, blancheer die dan in stukjes enkele minuten in een beetje heet water beetgaar.

Kluts een aantal eieren (afhankelijk van de hoeveelheid groenten) in wat melk, water of yoghurt samen met kruiden naar smaak. Bijvoorbeeld kerrie, of juist groene kruiden zoals peterselie en oregano.

Je kunt nu in een koekenpan een omelet bakken met de groenten en het eiermengsel.

Een frittata is een omelet die gaart in de oven. Leg de groenten in een ingevette ovenschotel en giet het eiermengsel erover. Liefst verdwijnen de groenten kopje onder. Strooi er eventueel een restje geraspte kaas over. Bak op 180 graden in ongeveer 20 tot 30 minuten.

3. Roerbakschotel voor diner of lunch

Roerbak de kleingesneden groenten in een wok met olie. Voeg eventueel wat creme fraiche of slagroom of tomatensaus toe. Top af met geroosterde noten of zaden. Lekker op brood, of met een kliekje pasta of rijst.

Je kunt ook groenten roerbakken, op een restje (stok)brood leggen, kaas erover raspen en in de oven grillen.

4. Curry

Bak een uitje. Bak vervolgens mee: blokjes van allerlei groenteblokjes/stukjes, zoals:

Aardappel
Pompoen
Broccoli
Bloemkool
Wortel
Venkel
Pastinaak

Roer er currykruiden of currypasta doorheen. Blus af met bouillon, en/of een restje melk of melkvervanger zoals amandelmelk. Maak af met en beetje sambal, rode-peperstukjes en kokosmelk of kokos.

Serveren met restje rijst en gebakken uitjes.

5. Gevulde ui

Dit is een vrije variatie op een recept van Ottolenghi.

Per persoon pel je een ui. Snij bovenkant en onderkant eraf en snijd de ui overdwars doormidden. Haal het hart eruit en haal de rokken los zodat je bakjes krijgt. Die kook je circa 7-10 minuten beetgaar in bouillon. Verwarm de oven vast voor op 180 graden.

Deze uienbakjes kun je vullen met een wisselend plakkerig mengsel van:

Geprakte gekookte aardappel of andere groente
De fijngehakte uienharten
Oud brood
Geraspte kaas of feta-kruimels
Stukjes paprika, bosui, etc
Kruiden
Stukjes noot
Eventueel een ei of olijfolie voor een extra ‘plakfactor’

Zet de uienbakjes in een ovenschaal met bouillon (laagje van circa 1 centimeter). Bak ze in circa 30 minuten gaar in de oven.

6. Maaltijdsalade

Snijd de rauwe (of gekookte) groenten klein (plakjes, reepjes, blokjes) of rasp ze. Meng met mayonaise, ketchup, wat peper en zout en eventueel nog wat andere kruiden. Ook kun je hier een restje pasta, rijst of aardappelen door roeren. Bestrooi met gehakte geroosterde noten of pitten.

7. Smoothie

Gooi rauwe restjes groenten, fruit en kruiden in een blender of keukenmachine met melk (of melkvervanger) of wat yoghurt en water en een beetje honing, appelmoes en/of kokos als je van zoet houdt. Je krijgt dan een megagezonde smoothie om de dag mee te beginnen.

Goede combinaties: banaan, biet, peterselie en bleekselderij OF banaan, avocado, peterselie en appel(moes).

NOG wat tips voor kliekjes

Veel verse kruiden over? Verwerk ze in een omelet, in een aardappel-kruidensoep, op een tosti, of in een pesto. Of vries ze in.
Veel aardappels over? Maak er een stamppot (met andere maaltijdrestjes) of mosterd-aardappelsoep mee (zie basissoeprecept)
Een beetje bruingeworden banaan kun je pellen en in een bakje (evt. in stukjes) invriezen: kun je later gebruiken in smoothies